Prezident Shavkat Mirziyoev 17-mart kúni ishimlik suwı hám ıssılıq támiynatı, máhálleler abatlıǵı hám awıl xojalıǵı menen baylanıslı máseleler boyınsha videoselektor májilisin ótkerdi.

Xalıqtıń turmıs sapasında áhmiyetli bolǵan bunday islerge qamtıp alıw keńeyip barmaqta. Bıyıl 1 mıń 619 kilometr ishimlik suwı, 521 kilometr aqaba suw tarmaqların tartıw, sistemadaǵı 162 imarattı qurıw hám refonstrukciyalaw rejelestirilgen. Bulardıń nátiyjesinde 715 mıń xalıqqa birinshi márte taza ishimlik suwı jetip baradı, 135 mıń xojalıq aqaba tarmaǵına jalǵanadı, 157 mıń tutınıwshıǵa zamanagóy esaplaǵısh ornatıladı.
Jaqında mámleketimiz basshısınıń Franciyaǵa saparı sheńberinde Surxandárya hám Qashqadárya wálayatlarında ishimlik suwı boyınsha 340 million evrolıq 3 joybar kelisildi. Sonıń ishinde, Franciyanıń «Suez» kompaniyası, Denov, Shwrchi, Sariosiyo hám Qumqorǵandaǵı ishimlik suwı támiynatın jeke menshik basqarıwǵa almaqta. Nátiyjede wálayatta oraylasqan ishimlik suwına qamtıp alıw 90 procentke jetiwi kútilmekte.
Aqaba tarmaǵınıń bar ekenligi qurılıs, sanaat hám xızmetlerdiń rawajlanıwı ushın áhmiyetli faktor. Onı keńeytiw ushın byudjetten hár jılı trillionlaǵan qarjı jumsalmaqta. Biraq, tek ǵana usıǵan qarap qalmastan tarawǵa jeke menshik sektordı keńirek tartıw zárúr ekenligi kórsetip ótildi.
Máselen jergilikli isbilermen Aziya rawajlanıw banki qatnasıwında Almalıq, Bekabad, Angren hám Shırshıq qalasında aqaba suw tazalaw imaratların qurmaqta. Jáne bir isbilermen Ándijandaǵı eki rayonda suw hám aqaba xızmetlerin jeke menshik basqarıwǵa alıw baslaması menen shıqqan.
Usınday jeke menshik sheriklik joybarların kóbeytiw, iri kárxanalarımızdıń xalıqaralıq tenderlerde qatnasıw imkaniyatın keńeytiw zárúr ekenligi atap ótildi.
Xalıqaralıq qarjı institutlarınıń qatnasıwındaǵı joybarlardı ámelge asırıw procesin ápiwayılastırıw boyınsha qarar qabıl etildi. Endi tenderlerdi tezlestirip, jıldıń aqırına shekem 850 million dollarlıq jumıslardı orınlaw tapsırması berildi.
Jáne bir áhmiyetli wazıypa – tarawdı sanlastırıw. Onıń ushın Aziya rawajlanıw bankinen 125 million dollar tartılatuǵını belgilengen. Bes jılda iri suw imaratı hám magistral qubırlarǵa 4 mıń 800 «aqıllı» esaplaǵısh, 2 mıń 800 telemetriya sistemasın ornatıw názerde tutılǵan.
Bul elektrotexnika sanaatı ushın úlken bazar ekeni atap ótilip, esaplaǵısh islep shıǵarıwdı kóbeytiw, olarǵa xızmet kórsetiwdi basqıshpa-basqısh jeke menshik sektorǵa ótkeriw boyınsha kórsetpe berildi.
Íssılıq támiynatı tábiyǵıy gaz eń kóp jumsalatuǵın tarawlardan biri. Sonıń ushın 11-mart kúni bul tarawdı pútkilley reformalaw hám energiya nátiyjeliligin arttırıw boyınsha Prezident qararı qabıl etildi. Oǵan muwapıq, «Íssılıq támiynatı» kompaniyası shólkemlestirilip, aymaqlardaǵı 23 kárxana onıń quramına ótkerildi. Keyingi bes jılda ıssılıq sistemaların tiklew ushın 19 trillion sum qaratıladı. Oraylasqan ıssılıq támiynatına qamtıp alıw 37 procentten 58 procentke jetedi.
Qurılıs hám turaq jay kommunallıq xojalıǵı ministrligine kóp qabatlı turaq jaylar hám sociallıq mákemelerde energiya nátiyjeliligin arttırıw boyınsha tapsırma berildi. Atap ótilgenindey, 9 mıń turaq jay hám imaratlar jabıq ısıtıw sistemasına ótkeriledi. Nátiyjede ıssılıq joytılıwı 2 esege, gazden paydalanıw 20 procentke azayadı.
Májiliste báhárgi egis ilajlarına da toqtap ótildi. Hákimlikler rezervinde turǵan jerlerdi ajıratıwdıń ápiwayılastırıw ilajları belgilendi.
Endi awıldaǵı jerlerdi aukcionda bólip-bólip tólew shárti menen satıw biykar etiledi. Aukcionda satılmaǵan jerdiń bahası keyingi sawdalarda kúnine 10 procentten tómenletiledi. Qayta aukcionda bir qatnasıwshı qatnassa da, jeńimpaz bolıp esaplanadı. Jerdiń 10-20 procenti sharwa ushın azıqlıq egiwge shıǵarıladı.
Házirgi waqıtta 93 mıńnan artıq fermerlerdiń jumısı isbilermenlik reytingi arqalı bahalanbaqta. Endi bul reyting ónimdarlıq, jumısshı sanı, ónim kólemi sıyaqlı normalar boyınsha ayrıqsha bolıwı málim etildi.
Joqarı reytingtegi fermerlerge kreditti qaytpaw qáwpin qamsızlandırıw talabı biykar boladı. Jer salıǵı 3 esege, fermerler keńesine tólenetuǵın tólem 2 esege azaytıladı. Paxta hám ǵállede normadan kóp ónim alǵanlarǵa 25 procentke shekemgi jerinde sharwa azıǵı, ovoщ, sobıqlı hám basqa eginlerdi gezeklestirip egiwge ruqsat beriledi.
Prezident biyligi menen járiyalanǵan áhmiyetli bir aylıq sheńberinde máhállelerde alıp barılıp atırǵan diyqanshılıq hám abadanlastırıw jumısları haqqında málimleme berildi.
Báhárde 125 million tup nál egiliwi mólsherlengen. Onda egislik orınlardı durıs tańlaw, suwǵarıwdı jaqsılaw áhmiyetli ekeni atap ótildi. Sonıń ishinde, suw támiynatı awır máhállelerde geomembrana qaplamalı háwizler qurıladı.
Ótken jılı tájiriybe túrinde 208 máhállede «máhálle-servis» kompaniyaları shólkemlestirilip, xalıqqa 23 túrdegi xızmetler kórsetiw jolǵa qoyılǵan edi. Endi bul sistema keńeytilip, jáne mıń sonday kompaniya dúziledi. Xızmetler túri de keminde 30ǵa jetkeriledi. Qıtay tájiryibesi tiykarında 5 mıń máhállege xızmet kórsetiw boyınsha oqıtıladı hám 15 mıń xalıqtıń bántligi támiyinlenedi.
Bıyıldan 208 rayonlıq hám qalalıq abadanlastırıw bólimleriniń quramında ishki jollardı saqlaw uchastkaları shólkemlestirildi. Olarǵa qosımsha 5 túrdegi arnawlı texnika satıp alıw ushın 700 milliard sum ajıratıldı. Juwapkerlerge ishki jollardı ońlaw, máhállelerde energiya támiynatın jaqsılaw boyınsha tapsırmalar berildi.
Májiliste Bas ministrdiń orınbasarları, ministrler hám hákimlerdiń málimlemesi tıńlandı.

ÓzA