Assalawma áleykum, qádirli apa-qarındaslar, dilbar qızlarım!

Bárinen burın, siz, ázizlerdi, kóp milletli pútkil elimizdiń hayal-qızların 8-mart – Xalıqaralıq hayal-qızlar bayramı menen shın kewlimnen qızǵın qutlıqlayman.

Oyshıl babamız Áliysher Nawayı ullı ana tulǵası, ullı hayaldı ulıǵlap, olardıń baxıt-ıǵbalı jolında bárshemizdi pidakár bolıwǵa shaqırǵanı álbette, biykarǵa emes.
Haqıyqatında da, miyrim-shápáát, ullılıq, muhabbat hám sadıqlıq sıyaqlı joqarı adamgershilikli qádiriyatlardı kamal taptırıwda, shańaraq qorǵanın bekkemlewde sizlerdiń xızmetińizdi hesh nárse menen teńlestirip bolmaydı.
Búgingi qutlı bayramnıń qutlı Ramazan ayında bolıp ótip atırǵanı onıń kóterińki ruwxı hám mazmunın jáne de arttırmaqta.
Muqaddes dinimiz de húrmetli analarımız, dilbar apa-qarındaslarımız, názik qızlarımızǵa hámiyshe jaqsılıq islewge, olardıń izzet-húrmetin ornına qoyıwǵa shaqıradı.
Mine, usınday quwanıshlı áyyyamlar bársheńizge múbárek bolsın!
Húrmetli ánjuman qatnasıwshıları!
Sońǵı jılları hayal-qızlardıń huqıqları menen máplerin tolıq támiyinlew, olardıń qádirin ulıǵlaw Jańa Ózbekstannıń mámleketlik siyasatında jetekshi orınǵa qoyılmaqta.
Búgingi kúnde húrmetli hayal-qızlarımız hár qıylı taraw hám tarmaqlarda Watanımızdıń jedel rawajlanıwı ushın múnásip úles qosıp atırǵanın minnetdarshılıq penen atap ótemiz.
Máselen, 2017-jılı basqarıw tarawında xızmetkerlerdiń 20 procentin hayal-qızlar quraǵan bolsa, házirgi waqıtta bul san 35 procentke jetti. Oliy Majlis Nızamshılıq palatası deputatlarınıń 38 procentin, Senat aǵzalarınıń 27 procentin hayal-qızlar quramaqta.
Hayal-qızlardıń mámleketlik basqarıw hám parlament jumısındaǵı qatnasınıń kúsheygeni jámiyetimizdiń rawajlanıwına da unamlı tásir etip atırǵanın turmıstıń ózi kórsetpekte.
Eń áhmiyetlisi, aqıl-parasatlı, bilimli hám qábiletli hayal-qızlarımız mámleket hám jámiyettiń barlıq tarawlarında úlgi bolmaqta.
Ótken jılı Olimpiada hám Paralimpiada oyınlarında mámleketimiz delegaciyası quramındaǵı hayal-qız sportshılardan 3 ewi altın, 8i gúmis, 3 ewi bronza medalın qolǵa kirgizgeni tariyxımızda burın bolmaǵan nátiyje bolıp esaplanadı.
Qızlarımız mádeniyat hám kórkem óner tarawında da Ózbekstan bayraǵın bálent kótermekte. Ótken jılı mádeniyat hám kórkem óner tarawındaǵı abıraylı xalıqaralıq tańlawlarda 25, mámleket kólemindegi tańlawlarda bolsa 71 qábiletli qızlarımızdıń jeńimpaz bolǵanı da sonnan derek beredi.
Mine, usınday hayal-qızlarımız qatarınıń keńeyiwi, qızlarımız dóretiwshi áwlad bolıp kópshilikke tanılıwı ushın keleshekte olarǵa qosımsha sharayatlar jaratıp beremiz.
Álbette, bunday keń kólemli jumıslarımız xalıqaralıq kólemde haqılı túrde tán alınbaqta.
Qádirli watanlaslar!
Bir haqıyqattı hámmemiz jaqsı túsinip alıwımız zárúr. Hayal-qızlardıń táshwish hám mashaqatı da, moynındaǵı juwapkershiligi de er adamlarǵa qaraǵanda ádewir joqarı.
Úy-ruwzıgershilik jumısları hám perzent tárbiyasınan artıp, bilim alıp atırǵan, miynet etip atırǵan hám isbilermenlik penen shuǵıllanıp atırǵan hayal-qızlar zamanımızdıń haqıyqıy qaharmanları, desek, durıs boladı.
Jańa Ózbekstanda hayal-qızlardıń awırın jeńil etiw, olar ushın barlıq tarawlarda zárúr sharayatlardı jaratıp beriw bárqulla mámleketlik siyasattıń eń baslı baǵdarlarınan biri bolıp qaladı.
Sonıń ushın, jańalanǵan Konstituciyamızdaǵı sociallıq mámleket principine muwapıq, sociallıq qorǵaw tarawındaǵı jumıslardı túp-tiykarınan jańasha shólkemlestirmektemiz. Bul baǵdarda hár bir máhállede hayal-qızlardıń jaǵdayı úyrenilip, sociallıq qorǵawǵa mútáj hám járdemge mútáj 1 million hayal-qızlarımız «Hayal-qızlar dápteri»ne kirgizildi.
Usı jılı olardıń hár biri menen mánzilli islesip, mayıplıǵı bolǵan 162 mıń hayalǵa sanatoriy, emlewxana hám ózleri jasap atırǵan máhállede medicinalıq járdem kórsetiledi, baǵıwshısın joytqan 130 mıń hayal-qızǵa materiallıq járdem beriledi, jáne 6 mıń hayal-qızdıń turaq jay sharayatları jaqsılanadı, miynetke uqıplı hám jumıs izlep atırǵan apa-qarındaslarımız jumısqa jaylastırıladı.
Sonday-aq, hár jılı awır jaǵdayǵa túsip qalǵan 50 mıń hayal-qız mámleketimizdegi gózzal dárgaylarǵa oqıw hám dem alıw ushın jiberiledi. Olarǵa psixologiyalıq járdem kórsetilip, isbilermenlik kónlikpelerin úyretiw boyınsha motivaciyalıq seminarlar shólkemlestiriledi.
Ózbekstan kásiplik awqamları federaciyasınıń baslıǵı Q.Rafiqov bul jumıslarǵa bas-qas boladı.
Hayal-qızlardıń salamatlıǵı – hár tárepleme salamat hám qúdiretli jámiyet tiykarı bolıp esaplanadı.
Usı maqsette elimizdegi 230 tuwıw mákemesi 21 mıń eń zamanagóy medicinalıq úskeneler menen támiyinlenedi. Bunnan tısqarı, usı jılı 1,5 million hayal-qızda rak keselligin erte anıqlaw maqsetinde skriningler ótkeriledi.
Hayal-qızlar arasında denetárbiya hám sport ǵalaba en jayılıp atırǵanı jámiyette salamat ortalıqtı qáliplestiriwge úlken túrtki bermekte. Sonıń ushın, bıyıl barlıq máhállelerdegi 4 million hayal-qız ǵalabalıq sport jarıslarına tartıladı.
Biz bir áhmiyetli haqıyqattı turmısımızdıń qaǵıydasına aylandırıwımız zárúr. Hayal-qızlar salamat bolsa – shańaraq bekkem boladı, olarda ruwxıy ortalıq, issheńlik keypiyatı joqarılaydı, keleshekke isenim artadı.
Házirgi kúnde elimizde 40 mıń áne, sonday shańaraq bárshege úlgi bolıp atırǵanı ótken jılı olardıń 208i «Ibratlı shańaraq» kókirek belgisi menen sıylıqlanǵanı hámmemizdi quwandıradı.
Bir ǵana mısal. Taslaq rayonındaǵı Qwshiboevlar shańaraǵı 45 jıl dawamında hámmege órnek bolıp kelmekte. Shańaraq biykesi Muqaddamxan apa ómiriniń 35 jılın jas áwladqa tálim-tárbiya beriwge baǵıshlaǵan. Ol adam ómirlik joldası menen birgelikte fermer xojalıǵın da shólkemlestirip, rayondaǵı eliwge shamalas shańaraqtı dáramatlı etken.
Jáne bir tárepine itibar beriń. Bul shańaraq 30 dan aslam járdemge mútáj shańaraqtı atalıqqa alıp, olardıń perzentlerine ǵamxorlıq kórsetip, bilim alıwı, kásip-óner úyreniwine járdemlespekte.
Máhállelerde bárkamal áwladtı kamalǵa keltiriw hám kámbaǵallıqqa qarsı gúresiwde bizge, áne, sonday ibratlı shańaraqlar iyinles bolıp kiyatırǵanı hár qanday joqarı húrmetke múnásip.
Pursattan paydalanıp, Jańa Ózbekstan tımasalı bolǵan mine, usınday ibratlı shańaraqlarǵa shın kewilden qızǵın raxmetlerimdi bildiremen.
Bunday shańaraqlar qansha kóbeyse, Watanımız sonsha kúshli, xalqımız sonsha qúdiretli boladı! Ibratlı shańaraq – ibratlı hám ádalatlı jámiyet ushın tiykar boladı.
Áziz apa-qarındaslar!
Bársheńizge jaqsı belgili, keyingi jılları hayal-qızlardıń sapalı bilim alıwına ayrıqsha itibar qaratpaqtamız.
Men bir pikirdi tákirar hám tákirar aytıwdan sirá sharshamayman.
Bir qızdı oqıtsaq, pútkil shańaraqqa bilim bergen bolamız. Eger shańaraq bilimli, aǵartıwshı bolsa, jámiyettiń sanası, mádeniy dárejesi de joqarılaydı.
Elimizdegi 203 joqarı oqıw studentleriniń 52 procentten artıǵın hayal-qızlar qurap atırǵanı mine, usı iygilikli ideyanıń ámeliy nátiyjesi, desek, áyne haqıyqattı aytqan bolamız. Ótken jıldıń ózinde magistraturada oqıp atırǵan 15 mıńǵa shamalas hayal-qızlarǵa 100 milliard sumǵa shamalas kontrakt pulı tólep berildi.
Házirgi waqıtta 6 mıń 200 den artıq hayal-qızlar ilimiy jumıs penen shuǵıllanıp atırǵanı, ilimiy qollanbalardıń 25 procentin ilimpaz hayal-qızlarımız jaratıp atırǵanı da, jámiyette olardıń ornınıń bekkemlenip atırǵanınan derek beredi. Olardıń arasında xalıqaralıq dárejede tán alınıp atırǵan ilim wákilleriniń bar ekenligi hámmemizge sheksiz maqtanısh baǵıshlaydı, jaslarımızdı jańadan-jańa jetiskenliklerge iytermeleydi.
Máselen, belgili mikrobiolog ilimpazımız Dilfuza Еgamberdieva shorlanǵan topıraqta ónimli eginler jetistiriw boyınsha alıp barǵan ilimiy izertlewleri ushın YuNESKOnıń abıraylı Karlos Finley xalıqaralıq sıylıǵına eristi.
Hayal-qızları oqımıslı hám kásip-ónerli bolǵan elde tınıshlıq hám rawajlanıw boladı. Hayal-qızları aǵartıwshı bolǵan xalıq, álbette, baxıtlı boladı.
Sonıń ushın, hár bir shańaraqtaǵı qızlarımız baqsha, mektep penen tolıq qamtıp alınıwı, zamanagóy kásip-óner hám shet tillerin iyelewi, joqarı maǵlıwmatqa iye bolıwı ushın bunnan bılay da barlıq sharayatlardı jaratamız. Atap aytqanda, bıyıl 250 mıń qızımız joqarı bilimlendiriwge qamtıp alınadı. Bul 2017-jılǵa salıstırǵanda 3,5 esege kóp. Nátiyjede hár bir máhálleden 25-30 hayal-qız joqarı oqıw orınlarında oqıw imkaniyatına iye boladı.
Onıń ushın Shańaraq hám hayal-qızlar komitetiniń baslıǵı Z.Mahkamova hám mektep bilimlendiriwi ministri H.Umarova hár bir mektepte joqarı klassta oqıp atırǵan qızlarımız benen islesiwdi individual qatnas tiykarda shólkemlestirip, olardı joqarı oqıw orınlarǵa tayarlaydı.
Bıyıl sharayatı awır shańaraqlardaǵı qábiletli jaslardı sırt elde oqıtıw boyınsha «Aydın keleshek» joybarın baslamaqtamız. Bul joybar sheńberinde keminde 200 qızımız hár jılı dúnyanıń abıraylı joqarı oqıw orınlarına oqıwǵa jiberiledi.
Joqarı bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministri Q.Sharipov, Kámbaǵallıqtı qısqartıw hám bántlik ministri B.Zohidov, Sawda-sanaat palatasınıń baslıǵı D.Vahobov sisteması bolsa jáne 250 mıń hayal-qızdı kásip-óner hám isbilermenlikke oqıtıw ushın juwapker boladı.
Húrmetli ánjuman qatnasıwshıları!
Biz xalqımızdıń razılıǵın, bárinen burın, sizlerdiń kelisimińiz, dep túsinemiz.
Bul baǵdarda hayal-qızlarımızdı tınıshsızlandırıp atırǵan eń úlken másele, bul – jumıssızlıq. Sonıń ushın, hayal-qızlardıń bántligin támiyinlew hám isbilermenlikke tartıw boyınsha úlken baǵdarlamalardı ámelge asırmaqtamız. Ótken jıldıń ózinde bul maqsetlerge 17 trillion sum kredit ajıratıldı. Mine, usınday itibar sebepli hayal isbilermenlerimiz ótken jılı 81 trillion sumlıq ónim jaratıp, 450 million dollarlıq eksporttı ámelge asırǵanı álbette, maqtawǵa ılayıq.
Máselen, Nawayı qalasında konditer hám nan ónimlerin islep shıǵarıwshı isbilermen Shahnoza Karimova 50 járdemge mútáj hayal-qızdı oqıtıp, jumısqa alǵan. Usılardan 10 ına turaq jay satıp alıw ushın baslanǵısh tólemdi tólep bergen.
Eń áhmiyetlisi, bunday saqawatlı isbilermen hayal-qızlar barlıq aymaqlarımızda kóplep tabıladı. Olar «Men – dóretiwshi hayalman» degen joybardı alǵa qoyıp, máhállelerde mıńlaǵan hayal-qızlardı kásip-ónerge oqıtıp, dáramatlı etiw baslamasın bildirgeni, tuwrısı, meni júdá ruwxlandırdı.
Men ózine úlken jámiyetlik juwapkershilik alǵan mine, usınday isbilermen hayal-qızlardı «Jańa Ózbekstannıń dóretiwshi hayal-qızları» dep bilemen hám olarǵa tereń minnetdarshılıq bildiremen. Olarǵa qanday qosımsha sharayat hám jeńillikler kerek bolsa, jaratıp beriwge tayarman.
Usı baǵdardaǵı ámeliy qádem sıpatında Sawda-sanaat palatası janında Isbilermen hayal-qızlar keńesin shólkemlestirsek, ne deysiz!
Bul keńes orınlarda hayal isbilermenlerdi qıynap atırǵan mashqalalardı sheshiw boyınsha tikkeley parlament aldına másele qoysa, maqsetke muwapıq boladı, dep oylayman.
Sawda-sanaat palatası baslıǵınıń orınbasarı Nodira Shotursunova bul jumıslarǵa bas-qas boladı.
Bıyıl 2 million hayal-qızlardıń bántligin támiyinlew, sonnan 1 million 300 mıń hayal-qızdı isbilermenlikke tartıw boyınsha úlken shekler alǵanbız. Onıń ushın kommerciyalıq bankler tárepinen hayal-qızlar isbilermenligin rawajlandırıw ushın qolaylı qarjı paketler beriledi.
Mısalı ushın, Milliy bank (basqarma baslıǵı A.Mirsoatov) xızmetler tarawında keminde 200 mıń hayal-qızdıń joybarlarına járdemlesedi. «Turanbank» AKB (basqarma baslıǵı Ch.Mirzaev) limonshılıqta 150 mıń hayal-qızlar dáramat tabıwı ushın arzan kreditler beredi.
Sonday-aq, «Mikrokreditbank» AKB (basqarma baslıǵı O.Bwtaev) qusshılıqta – 160 mıń, «Sanaat qurılıs bank» AKB (basqarma baslıǵı A.Akbarjonov) ovosh hám náller jetistiriwde – 160 mıń, «Xalıq banki» (basqarma baslıǵı Sh.Otaboev) júzim, brokolli hám jergilikli kapusta jetistiriwde – 150 mıń, «Agrobank» (basqarma baslıǵınıń birinshi orınbasarı Е.Qahhorov) baǵshılıq baǵdarında – 144 mıń, «Biznesti rawajlandırıw banki» (basqarma baslıǵı S.Annaklichev) kók shóp, burısh, baklajan hám pomidor jetistiriwde – 94 mıń, «Asakabank» (basqarma baslıǵı Q.Twlaganov) farmacevtika hám júzim jetistiriwde – 82 mıń, «Aloqabank» (basqarma baslıǵı K.Irisbekov) IT, pal hárreshilik hám miyweli eginler jetistiriwde 58 mıń hayal-qızlarımızdı bánt etiwge járdemlesedi.
Usı maqsette bıyıl máhállelerde hayal-qızlar isbilermenligi joybarları ushın qosımsha 3,3 trillion sum ajıratıladı. Atap aytqanda, shańaraqlıq isbilermenlik baǵdarlamaları sheńberinde jáne 100 million dollar beriledi. Oǵan qosımsha túrde kommerciyalıq bankler de 100 million dollar tartıp, máhállelerde ózin-ózi bánt etken hayal-qızlarǵa 50 million sumǵa shekemgi girewsiz kreditler ajıratadı.
Ótken jılı shólkemlestirilgen «Hamroh» kompaniyası jańa sistema tiykarında Isbilermen hayal-qızlardı qollap-quwatlaw baǵdarlamasın baslaǵan edi. Bul joybarǵa da 100 million dollar ajıratqanbız.
Kreditti waqtında tólegen hayal isbilermenlerge bul baǵdarlama sheńberinde 100 million sumǵa shekem girewsiz kredit beriwdi baslaymız.
Sonday-aq, máhállede 5 hayaldı bizneske alıp kirgen 1 mıń «ustaz» isbilermenlerge 50 million sumǵa shekemgi grant ajıratıladı.
Oraylıq bank (T.Ishmetov) kommerciyalıq bankler menen birge eki ay múddette banklerde hayal-qızlar ushın jańasha qatnas tiykarında qarjılay xızmetlerdi jolǵa qoyıw ushın juwapker boladı.
Máselen, tuwıw dem alısına shıqqan hayal-qızlar ushın bank kreditleri boyınsha tólemler múddeti 10 ayǵa shekem sozdırıladı.
Endi hayal-qızlar isbilermenligin rawajlandırıw boyınsha 4 basqıshlı jańa sistemanı jolǵa qoyamız.
Birinshi basqıshta bizneske qızıqqan, biraq kónlikpesi bolmaǵan 20 hayal-qız isbilermenlikke oqıtıladı. Oǵan Sawda-sanaat palatası (D.Vahobov, N.Shotursunova) juwapker boladı.
Ekinshi basqıshta «Xalıq banki» (Sh.Otaboev, G.Rashidova) ózin-ózi bánt etken 100 mıń hayal-qızdıń kishi isbilermen bolıwı ushın járdemlesedi.
Úshinshi basqıshta hár bir rayonda 2 ewden kishi kárxananı úlgili orta biznes dárejesine alıp shıǵıwǵa «Hamroh» kompaniyası (D.Nurmatova) juwapker boladı.
Tórtinshi basqıshta Sawda-sanaat palatası (D.Vahobov) eń belsendi 50 hayal isbilermendi jıllıq aylanısı 100 milliard sumnan asatuǵın «chempion isbilermen»ge aylandıradı.
Usı jılı 60 rayondı «jumıssızlıq hám kámbaǵallıqtan awlaq aymaq»qa aylandırıw boyınsha úlken shek alǵanbız. Oǵan qosımsha túrde hákimler hár bir wálayattıń 2 rayonın jumıssız hayal-qızlar qalmaytuǵın aymaqqa aylandırıw ushın juwapker boladı.
Ulıwma, 2025-jıl hayal-qızlardıń bántligin támiyinlewde sheshiwshi jıl boladı.
Hayal-qızlardı kásip-ónerge oqıtıw, jumıslı etiw hám isbilermenlikti rawajlandırıw esabınan 2 million hayal-qızdıń bántligi támiyinlenedi.
Onda Oraylıq bank (T.Ishmetov) kommerciyalıq bankler menen 1 million 300 mıń, Kásiplik awqamları federaciyası (Q.Rafiqov) «Hayal-qızlar dápteri»ne kirgizilgen 636 mıń, Shańaraq hám hayal-qızlar komiteti (X.Mahkamova) isbilermenlik etiw tileginde bolǵan 100 mıń hayal-qızdı oqıtıp, jumıs penen támiyinlew hám biznesin ashıwǵa járdemlesiw ushın juwapker boladı.
Z.Mahkamova, Q.Rafiqov búgin aytılǵan hár bir baǵdar boyınsha belgilengen wazıypalardıń orınlanıwın wálayat, rayon, máhálle dárejesinde nátiyjeli shólkemlestiriwge juwapker boladı.
T.Norboeva jergilikli keńesler menen birge bul jumıslardı sistemalı qadaǵalawǵa alıp, juwapkerlerdiń qatnasıwında olardı turaqlı dodalap baradı.
Áziz apa-qarındaslar!
Házirgi kúnde turmısımız, adamlardıń jasaw jaǵdayı, sanası, dúnyaqarası hám mádeniyatı kún sayın joqarılap barmaqta.
Aldımızǵa barlıq taraw hám baǵdarlarda oǵada ullı maqsetlerdi qoymaqtamız.
Oǵan erisiw ushın biz súyenetuǵın jetik áwladtı tárbiyalap, kamalǵa keltiriw siz, ázizlerdiń – pidayı analardıń qolında.
Sonıń ushın siz, húrmetli hayal-qızlarımızǵa úlken alǵıslar aytıp, sizlerdi qollap-quwatlawdan hesh qashan sharshamaymız.
Húrmetli ánjuman qatnasıwshıları!
Búgingi bayram múnásibeti menen miynet jolı hám jámiyetlik jumıslarda úlken nátiyjelerge erisken, el-xalqımız arasında húrmet hám abırayǵa erisken húrmetli hayal-qızlarımızdan bir toparı mámleketimizdiń joqarı orden hám medalları menen sıylıqlandı.
Sonday-aq, óziniń bilimi, qábileti hám ádebi menen zamanlaslarına úlgi bolıp kiyatırǵan qızlarımızdan 28 i hár qıylı tarawlardaǵı jetiskenlikleri ushın Zulfiya atındaǵı mámleketlik sıylıqqa miyasar boldı.
Watanımızdıń joqarı sıylıqları bársheńizge múbárek bolsın!
Sizlerdi ózimniń atımnan, pútkil xalqımızdıń atınan jáne bir márte shın júrekten qutlıqlap, keleshektegi jumıslarıńızda úlken tabıs hám áwmetler tileymen.
Hámiyshe saw-aman bolıń!
Qádirli watanlaslar!
Húrmetli apa-qarındaslar!
Búgin biz márt hám ullı xalqımızǵa, onıń dóretiwshilik imkaniyatına isenip, baslaǵan úlken reformalarımızdı isenimli dawam ettiriwimiz, jańa basqıshqa kóteriwimiz zárúr.
Janajan Watanımızdıń jańa rawajlanıw dáwirin qurıwda áziz hayal-qızlarımız bárqulla aldıńǵı qatarda boladı, dep isenemen.
Sizlerdi búgingi qutlı bayram menen jáne bir márte shın kewlimnen qutlıqlayman.
Bársheńizge saw-salamatlıq, shańaraqlarıńızǵa tınıshlıq-amanlıq, dúnyadaǵı eń úlken baylıq – shańaraqlıq baxıt-ıǵbal yar bolıwın tileymen.
Hámiyshe perzentlerińiz hám jaqınlarıńız, el-xalqımızdıń ardaǵında júriw nesip etsin!