Ózbekstan Respublikası Prezidenti, Milliy Olimpiada komitetiniń baslıǵı Shavkat Mirziyoevtiń basshılıǵında 13-fevral kúni olimpiada hám paralimpiada háreketi, qánigelestirilgen hám ǵalabalıq sporttı jańa basqıshqa alıp shıǵıw jáne xalıqtıń fizikalıq belsendiligin arttırıw ilajları boyınsha videoselektor májilisi ótkerildi.

Hár bir ata-ana, hár bir millettiń niyeti – fizikalıq hám ruwxıy bárkamal áwladtı tárbiyalaw bolıp tabıladı. Buǵan bolsa denetárbiyası hám sportsız erisiwge bolmaydı. Sport salamat xalıq, salamat áwladtıń bekkem tiykarı.

Sonlıqtan mámleketimiz tárepinen bul tarawǵa úlken itibar qaratılmaqta. Qeyingi tórt jılda byudjetten sportqa ajıratılıp atırǵan qarjı 1,5 trillion sumnan 3 trillion sumǵa kóbeydi. trenerlerdiń ortasha aylıǵı 2 esege kóbeydi. 101 iri sport obyektleri qurıldı, 67si rekonstrukciyalandı. Sportshılarımızdıń Parij Olimpiadasında erisken tabısları bul reformalardıń ayqın nátiyjeleri boldı.

Endi 2028-jılı Los-Andjeleste bolatuǵın Olimpiada oyınlarında kúshli onlıqqa kiriw maqset etilgen. Bul ushın tayarlıqtı kúsheytiw, sport federaciyaların rawajlandırıw zárúr.

Májiliste bul máseleler 26 sport federaciyası hám aymaqlar kesiminde tallandı.

Máselen, sońǵı Olimpiada oyınlarında 48  baǵdarlamadan ibarat jeńil atletika boyınsha 5, 49 suw sportı baǵdarlamasınan tek 4 licenziya alınǵan. Qaraqalpaqstan, Jizzaq, Qashqadárya, Nawayı, Namangan hám sırdáryalı sportshılar tómen nátiyje kórsetken.

Sonlıqtan qábiletli jaslardı tabıw, olimpiada sport túrlerine tayarlaw, olardı hám trenerlerdi xoshametlew boyınsha jańa sistema jolǵa qoyılıwı belgilendi. Mámleketimiz basshısı bul baǵdarda bir qatar baslamalardı alǵa qoydı.

Bárinen burın, olimpiada hám paralimpiada háreketin rawajlandırıw, selekciya sistemasın jaqsılaw maqsetinde Olimpiada komitetiniń aymaqlıq bólimleri dúzildi. Milliy Olimpiada komitetiniń baslıǵı Prezident bolǵanınday, aymaqlıq bólimlerge wálayat hákimleri basshılıq etedi.
Olar hár bir federaciya menen birge, Olimpiada oyınlarına tayarlıq dáwiri boyınsha strategiya islep shıǵadı. Bul ushın zárúr sharayat hám infrastrukturaǵa 300 milliard sum qaratıladı.
Sonday-aq, sırt elden aldıńǵı tájiriybelerdi, grantlar tartıw ilajları kóriledi. Sportshı hám trenerler sırt el sport akademiyalarında oqıtıladı. Aldıńǵı Olimpiada hám Paralimpiada oyınlarınıń nátiyjesine qaray, sport túrleri ústinligi boyınsha 3 kategoriyaǵa ajıratıladı.
Aymaqlardaǵı 310 sport mektebi milliy saylandı komandalardıń selekciya bazasına aylanıwı kerek ekeni atap ótildi. Olarǵa jańa metodika hám qatnaslar engiziledi.
Olimpiada sport túrlerine sáykeslendirilgen 56 sport mektebi milliy saylandı komandalarǵa tiykarǵı rezerv boladı. Olarda aymaqlardan saylap alınǵan jaslar individual reje tiykarında maqsetli tayarlanadı.
Sonday-aq, jılına eki márte aymaqlarda olimpiada sport túrleri boyınsha «Jańa Ózbekstan Olimpiada shoqqıları» jarıslar sisteması jolǵa qoyıladı. Rayon hám wálayat jeńimpazların hákimler xoshametlep baradı. Wálayat basqıshı jeńimpazları hár jılı dekabrde Olimpiada qalashasında ótkeriletuǵın «Prezident Olimpiadası»nda qatnasadı.
Jarıs jeńimpazları jay, avtomobil sıyaqlı bahalı sawǵalar menen sıylıqlanadı. Birinshi hám ekinshi orındı alǵan sportshılar Respublikalıq olimpiada hám paralimpiada orayına qabıl etiledi. Onda 1-2-kurs oqıwshılarına stipendiya tólew jolǵa qoyıladı.
Prezidentimiz jarıslarda joqarı nátiyje kórsetken sportshı hám saylandı komanda trenerleri qatarında sportshılardı jetistirgen birinshi trenerlerdi xoshametlew zárúrligin atap ótti.
Májiliste parasport imkaniyatlarına ayrıqsha toqtap ótildi.
Burın bul kategoriyadaǵı jaslarǵa tek ǵana 33 mektepte sport dógerekleri bolǵan, búgin bunday mekteplerdiń sanı 235 ke jetti. Parasport penen turaqlı shuǵıllanıwshılar 4 esege kóbeyip, 7 mıńnan astı.
Endi Gercen atındaǵı Rossiya mámleketlik pedagogikalıq universiteti menen birgelikte mayıplıǵı bolǵan jaslardı sport penen qamtıp alıw, nátiyjelilikti támiyinlew boyınsha ilimiy metodika hám standartlar islep shıǵıladı. Onıń Tashkenttegi filialında adaptiv sport boyınsha óz aldına fakultet ashıladı.
Sonday-aq, aymaqlardaǵı 39 mektep parasport túrlerine qánigelesedi. Bunday jaslardı, ásirese, mayıplıǵı bolǵan qızlardı imkaniyatına qaray,basqa da salamat sport toparlarında da shuǵıllanıwına sharayat jaratıladı. Trenerlerge mamanlıq sertifikatın beriw hám olardı qayta tayarlaw sisteması jeńilletiledi.
Parasport túrleri boyınsha saylandı komandalardı qáliplestiriw tártibi de ózgertiledi. Bunnan keyin jaslar tek ǵana jarıstaǵı nátiyjesine qaray emes, al sport normativlerin orınlawına qaray da saylandı komandaǵa qabıl etiledi. Bunda mayıplıǵı bolǵan sportshılardıń kórsetkishlerin monitoring etip baratuǵın óz aldına onlayn platforma boladı.
Jarıs hám sport ilajların shólkemlestiriwde olimpiada hám paralimpiada sistemasına ótiledi. Yaǵnıy, qay jerde chempionat bolsa, onıń menen qatar parasport jarısları da ótkeriledi, ilajlar da birgelikte shólkemlestiriledi. Bul haqıyqıy inklyuziv sistemaǵa aylanadı, mayıplıǵı bar sportshılar ushın isenim hám xoshamet boladı.
Sport tarawında da jeke sektorǵa keńnen jol ashılatuǵını atap ótildi. Endi jeke menshik sport klublarınıń birden-bir reestri júrgiziledi, olardıń jumısı boyınsha normalar jaratıladı. Qamtıw dárejesine qaray, klublarǵa biypul sport inventarları ajıratıladı. Jeke trenerlerge ózin-ózi bánt etiw huqıqı beriledi.
Áhmiyetlisi, jeke menshik klublardaǵı jaslar barlıq jarıslarda óziniń atınan qatnasıwı múmkin boladı hám nátiyjesine qaray, saylandı komandalarǵa qabıl etiledi.
Sportshılardı tabıw, saylap alıw hám tayarlaw procesine sanlastırıwdı keńnen engiziw, ádillikti támiyinlep, qábiletli jaslardı júzege shıǵarıw boyınsha kórsetpeler berildi.
Májiliste ǵalabalıq sporttı rawajlandırıw hám salamat turmıs tárizin úgit-násiyatlaw máselelerine de ayrıqsha itibar qaratıldı.
Ótken jılı jarıslarǵa jaslardı qamtıw derlik 10 millionǵa jetken. Biraq úlken jastaǵı insanlardıń sportqa qatnasıwı az.
Sonlıqtan, endi máhállelerde ǵalabalıq fizikalıq belsendilik ilajları ótkeriledi, bul boyınsha reyting júrgiziledi. Jıldıń juwmaǵı menen eń belsendi shańaraqlarǵa shınıǵıw úskeneleri beriledi, eń jaqsı máhállelerde sport maydanshaları qurıladı.
Oqıwshılardı sportqa keńnen tartıw maqsetinde hár bir mektepte jeke gúres hám komandalıq olimpiada sport túrleri boyınsha dógerekler ashıladı.

Mektepler arasında olimpiada sport túrleri boyınsha jarıslar shólkemlestiriledi. Eń jaqsı nátiyje kórsetken oqıwshılar selekciya etilip, mektepler bolsa kerekli sport inventarı menen támiyinlenedi. Nátiyje kórsetken denetárbiyası muǵallimleri óz aldına xoshametlenedi.

Elimizde 700 mıńnan aslam studentler bar ekeni atap ótilip, olar arasında sportqa qızıǵıwshılıqtı kúsheytiw, qamtıwdı keńeytiw zárúrligi kórsetip ótildi.

Xalıqtı salamat turmıs tárizine úyretiwde tek ǵana sport emes, al durıs awqatlanıw da áhmiyetli. Úyreniwlerge qaraǵanda, xalıqtıń 44 procenti fizikalıq belsendi emes, 36 procenti durıs awqatlanıw qaǵıydalarına ámel etpeydi. Masaqlı hám dánli ónimlerden, miywe-ovoshlardan paydalanıw az. Tez tayar bolatuǵın hám quramında kancerogen zatlar joqarı bolǵan ónimlerdiń sawdası kóbeygen. Bular hár qıylı keselliklerge hám erte ólimge sebep bolmaqta.

Sonlıqtan «Salamat insan – salamat millet» ideyası ulıwma milliy háreketke aylandırılatuǵını atap ótildi. Bul ushın salamat awqatlanıw hám fizikalıq belsendilikti úgit-násiyatlawdı hár bir shańaraqqa alıp kiriw kerek ekeni aytıldı.

Májiliste taraw juwapkerleri, hákimler hám sportshılar menen sóylesiw ótkerildi.

ÓzA