«Sport tınıshlıq elshisi» dep biykarǵa aytılmaǵan. Dúnya júzindegi bir neshe mámleketlerdi, túrli millet hám xalıqlardı doslıqqa birlestiretuǵın sporttıń qay dárejede rawajlanǵanı sol eldiń sportshılarǵa bolǵan itibarı, olarǵa jaratılıp atırǵan imakaniyatlarınan kózge taslanıp turadı. Mámleketimizde basqa tarawlar qatarında sport tarawında da keń kólemli reformalar alıp barılıp, tarawdı rawajlandırıw, xalıqaralıq jarıslarda sportshılarımızdıń múnásip qatnasıp, joqarı nátiyjelerge erisiwi ushın barlıq qolaylıqlar jaratılǵan. Biz tarawdaǵı alıp barılıp atırǵan jumıslar haqqında Qaraqalpaqstan Respublikası sport ministri Adilbek Allanazarov penen sáwbetlesip, ótip baratırǵan 2024-jıl nátiyjeleri hám jańa 2025-jılǵa belgilengen rejeler haqqında pikirlesken edik.
-Ótken 2024-jıldı aldınǵı jıllar menen salıstırǵanda respublikamız sportshıları qanday nátiyjeler menen juwmaqladı?
-Ótken «Jaslar hám biznesti rawajlandırıw jılı» elimizde úlken tabıslar, jańalanıwlar menen este qalmaqta. Húrmetli Prezidentimizdiń respublikamızǵa saparı hám isbilermenler menen ushırasıwı, tarawlardaǵı erisilgen tabıslar hár birimiz ushın quwanıshlı demler menen eslenedi. Ásirese, Jurtbasshımızdıń hám Qaraqalpaqstan Joqarǵı Keńesi baslıǵınıń qollap-quwatlawı menen sport tarawında da kóplegen tabıslarǵa erisildi.
Házirgi waqıtta Qaraqalpaqstan Respublikasında jámi 48 sport federaciyası hám associaciyaları jumıs alıp barmaqta. Sonıń 24 i olimpiya, 1 paralimpiya associaciyası 19 ı olimpiya emes hám 4 i milliy sport túrleri boyınsha federaciyalar bolıp sanaladı. Sportshılarımız 2024-jılda Ózbekstan chempionatı hám kubokları, Aziya, Jáhán chempionatı hám kubokları, Xalıq aralıq turnirlerde múnásip qatnasıp, jámi 3 547 medal qolǵa kirgizildi.
Bul kѳrsetkishlerdi 2023-jıldıń juwmaǵı menen salıstırǵanda sportshılarımız tárepinen Ózbekstan, Aziya, Jáhán chempionatları kuboklarında hám xalıqaralıq turnirlerde qolǵa kirgizilgen medallar sanı 3195 boldı. Bul medallar sanı aldınǵı jıl menen salıstırǵanda 352 medalǵa kóbeygen. 2023-jılda Qaraqalpaqstan Respublikası sportshıları sport túrleri boyınsha Ózbekstan Respublikası saylandı komandası quramınan 728 sportshımız orın alǵan bolsa, 2024-jılǵa kelip bul kórsetkish 912 sportshıǵa arttı.
Saylandı komandaǵa sportshı jetkerip beriw boyınsha 2023-jılǵa salıstırǵanımızda 2024-jılı 184 sportshıǵa kóbeygenligin kóriwimizge boladı.
Sportshılarımız 2024-jılı Ózbekstan saylandı komandası quramında ótkerilgen abıraylı sport jarıslarında múnásip qatnasıp, sıylı orınlardı iyelewge eristi. Atap aytqanda, 2024-jıl 11-24-iyun kúnleri aralıǵında Kazan qalasında (Rossiya) bolıp ótken BRICS xalıqaralıq sport oyınlarında sportshılarımız múnásip qatnasıp 5 (2 gúmis, 3 bronza) medaldı qolǵa kirgizdi.
Atap ótetuǵın bolsaq, Indira Elmuratova sambo boyınsha bronza medal, Dilfuza Ayımbetova hayallar gúresi boyınsha bronza medal, Musa Aymuratov qılıshlasıw boyınsha bronza medal, Zaynab Dayıbekova hám Gúlistan Perdebaeva qılıshlasıw boyınsha gúmis medalın qolǵa kirgizdi.
Bunnan basqada sportshılarımız Yakutiya qalasında (Rossiya) 2024- jıldıń 25-iyun hám 7-iyul kúnleri ótkerilgen “Aziya balaları” sport jarısına da sportshılarımız múnásip qatnasıp, onda sporttıń Taekvando VT túri boyınsha Feruza Ernazarova gúmis medal, basketbol 3×3 boyınsha Radmir Salimov gúmis medalın qolǵa kirgiziwge miyasar boldı.
Sonday-aq, sporttıń qılıshlasıw túriniń sablya baǵdarı boyınsha Ózbekstan saylandı komandası aǵzası Zaynab Dayıbekova, sporttıń hayallar gúresi túri boyınsha Ózbekstan saylandı komandası aǵzası, Ózbekstan tariyxında birinshi márte qatnasqan Aqteńge Kewnimjaeva, kórkem gimnastika boyınsha Ózbekstan saylandı komandası aǵzası Shahnoza Ibragimova, dzyudo boyınsha Ózbekstan saylandı komandası aǵzası Sharofoddin Boltaboev Parij qalasında ótkerilgen 4 jıllıqtıń eń abıraylı sport jarısı Parij-2024 jazǵı Olimpiada oyınlarına nátiyjeli katnastı.
Olimpiada oyınlarında dzyudo boyınsha Sharofiddin Boltaboev kúshli 7 likten orın iyelegen bolsa, kórkem gimnastika boyınsha Ózbekstan saylandı komandası Ózbekstan tariyxında birinshi márte Olimpiya oyınlarınıń final baskıshına qatnasıp, jerlesimiz Shahzoda Ibragimova komandalıq oyınǵa jollamanı kolǵa kirgizip olimpiya oyınların kúshli 8-orında juwmaqladı.
Qaraqalpaqstan Respublikasında 2024-jılı sport túrleri boyınsha Ózbekstan chempionatı hám kubokları hám Aziya chempionatı sport jarısları da kóterińki dárejede ótkerildi. Sonnan 2024-jıl 15-20-aprelde Futzal boyınsha Ózbekstan chempionatında, 27-aprel hám 2-mayda basketbol boyınsha Ózbekstan chempionatı II tur oyınları, 16-19-mayda Mas restling boyınsha Aziya chempionatı, 30-may hám 4-iyunda basketbol boyınsha Ózbekstan chempionatı III tur oyınları, 9-14-iyunda gandbol boyınsha Ózbekstan chemponatı sport jarısları joqarı dárejede ótkerildi. 27-28-sentyabrde qol urısı boyınsha xalıqaralıq turnir, 2-3-noyabr kúnleri 60 jas hám onnan joqarı bolǵan veteran futbolshılar arasında Ózbekstan birinshiligi joqarı shólkemleskenlik dárejede ótkerildi. 16-18-dekabr kúnleri paytaxtımızda belbewli gúres boyınsha er balalar hám qızlar arasında Ózbekstan kubogi bolıp ótip, onda barlıq wálayatlardan 200 den aslam sportshılar qatnasıp, respublikamızdıń sportshıları birinshi orındı iyelewge miyasar boldı.
-Tarawda alıp barılıp atırǵan qurılıs jumısları sportshılarımızdıń jaqsı nátiyjelerge erisiwine tiykar jaratarı anıq. Bul boyınsha nelerdi aytqan bolar edińiz?
-Álbette, tarawda alıp barılıp atırǵan qurılıs jumısları tarawdıń rawajlanıwına xızmet etedi. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2023-jıl 25-dekabrdegi “2024-2026-jıllarda Ózbekstan Respublikasınıӊ sociallıq hám óndirislik infrastrukturasın rawajlandırıw ilajları haqqında”ǵı qararına tiykarlanıp Qaraqalpaqstan Respublikasında 4 sport obyektlerinde 52, 2 mlrd sum muǵdarındaǵı qarjılar esabınan qurılıs-oӊlaw jumısların ámelge asırıw belgilengen. Sonnan, 14,2 mlrd.sum qarjılar esabınan Nókis qalası «Taqıyatas gúzarı» MPJ aymaǵınan “Gúres sheberligi” sport mektebin qurıw názerde tutılǵan bolıp, búgingi kúnde qurılıs jumısları qızǵın pát penen alıp barılmaqta.
Nókis olimpiya hám paralimpiya sport túrlerine tayarlaw orayın rekonstrukciyalaw jumısları 13,4 mlrd. sumǵa qarjılandırılıp, búgingi kúnde qurılıs jumısları tolıq juwmaqlandı.
Sonday-aq, Futbol akademiyasın kapital-ońlaw jumıslarına da 4 385 mln. sum qarjı ajıratıldı hám búgingi kúnde, qurılıs jumısları tolıq juwmaqlanıp, mámleketlik akt tapsırıldı.
Xabarıńız bar, qalanıń orayında jaylasqan “Turan” stadionın rekostrukciyalaw jumısları alıp barılmaqta. Bul jumıslarǵa jámi 107,8 mlrd.sum qarjı qaratılıp, bıyılǵı jıldıń ózinde 19,0 mlrd.sum qarjı ajıratılıp, qurılıs jumısları alıp barılmaqta. Bul jumıslar nátiyjeli alıp barılıp, stadion zamanagóy kóriniske enip, barlıq sharayatlar jaratılıwı kútilmekte.
Sonday-aq, húrmetli Prezidentimizdiń baslaması menen gimnastika sport túrin rawajlandırıw hám jetik maman qánigelerdi jetilistiriw maqsetinde 2022-jıl 23-dekabrdegi PQ-449-sanlı ayrıqsha qararı qabıl etilip, Qaraqalpaqstan Respublikasında Gimnastika orayın ashıw názerde tutıldı. Bul qurılıs jumıslarına 70,7 mlrd sum qarjı ajıratılıp, házirgi kúnde, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keӊesiniӊ 2023-jıl 20-dekabr kúngi qararına tiykarlanıp Nókis qalası “Temir jol” MPJ aymaǵındagı 27-sanlı ulıwma bilim beriw mektebi aymaǵınan 1,0 gektar jer maydanı ajratılıp, qurılıs jumısları alıp barılmaqta. Bul qurılıs jumısları húrmetli Prezidentimizdiń Qaraqalpaqstan Respublikasın sociallıq jaqtan rawajlandırıw hám jaslarımızdıń sport penen shuǵıllanıwına ayrıqsha itibarı nátiyjesinde ámelge asırılmaqta.
-Ǵalabalıq sporttı rawajlandırıw boyınsha alıp barılıp atırǵan jumıslarda qanday nátiyjelerge erisilmekte?
-Ministrlik tárepinen usı jılda túrli qatlam wákilleriniń qatnasıwında bayram sánelerine baǵıshlanǵan «Jańa nápes» ǵalabalıq juwırıw jarısları, máhálle jasları arasında bes basqıshlı «Bes baslama olimpiadası» sheńberinde sport jarısları, «Salamatlıq ushın 5000 qádem» júriw hám juwırıw jarısları, «Awılıń ushın jeńimpaz bol», «Biz náshebentlikke qarsımız» súrenleri astında sport túrleri boyınsha jarıslar, 3 basqıshlı «Studentler ligası», hayal-qızlar arasında «Sport malikaları», ǵalabalıq sport túrleri boyınsha 3 basqıshlı «Baslıq kubogi» sport jarısları, mákeme hám shólkemlerdegi xızmetkerler ortasında «Doslıq spartakiadası» sıyaqlı ǵalabalıq sport jarısları rejelestirilgen. Bul boyınsha jıl dawamında xalıq wákilleri arasında 8843 ilaj ótkerilip, oǵan 844 mıń adam (360,4 mıń hayal-qız) qamtıp alındı.
Bes baslama olimpiadasında 11 sport túri boyınsha jámi 370 mıń jas qamtıp alınıp, ótkerilgen sport jarıslarında jámi 35 medal qolǵa kirgizildi (10 altın,11 gúmis, 14 bronza). Sonnan Para bes baslama boyınsha 9 medal(5 altın, 1 gúmis, 3 bronza), máhálle jasları 26 medal (5 altın, 10 gúmis, 11 bronza). “Bes baslama olimpiadası” sheńberinde 2024-jıl dawamında respublikamızda 11 (5 universal, 1 stirt-vorkout, 5 vorkout) sport maydanshaları qurıldı. Para sport túri boyınsha 3 maydansha, sonday-aq, Qaraózek, Ámiwdárya, Qońırat rayonlarında Prezidentimizdiń qararı tiykarında “Bes baslama olimpiadası” sheńberinde ótkerilgen sport jarıslarında jeńimpaz bolǵan máhállelerde 15 mlrd 100 mln sumlıq 78 sport maydanshalarınıń qurılıs jumısları juwmaqlanıp, paydalanıwǵa tapsırıldı.
-Jańa jılǵa rejeler qanday hám xalqımızǵa bayram tileklerińiz?
-Mine, jáne bir jıl izde qalıp jańa 2025-jıldıń dáslepki kúnleri baslanbaqta. Ótken jıl taraw ushın jaman jıl bolmadı. Sport tarawında chempionlardı jetistirip shıǵarıwda salmaqlı miynetleri bar bir qatar trener-oqıtıwshılardıń xızmetleri Húkimetimiz tárepinen múnásip bahalandı. Olimpiada hám milliy sport túrleri boyınsha Nókis joqarı sport sheberligi mektebiniń trener oqıtıwshısı Nigora Palvanova «Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken sport sheberi» mámleketlik ataǵı menen sıylıqlanıwı menen birge jańa jıl aldınan “Jıl hayalı-2024” milliy tańlawınıń joqarı sıylıǵı iyesi boldı hám Prezident sawǵası avtomobil menen sıylıqlandı. Sonday-aq, Taqıyatas rayonı sport mektebiniń shaxmat túri boyınsha treneri K. Tureev hám Respublika jeke gúres sport túri boyınsha qánigelestirilgen sport mektebiniń awır atletika boyınsha treneri M. Ametovlar «Qaraqalpaqstan Respublikasına miyneti sińgen jaslar ustazı» húrmetli ataqları menen sıylıqlandı. Bul trener-ustazlarımızdıń miynetleriniń húkimetimiz tárepinen múnásip bahalanıwı olardı jáne de ruwxlandırmaqta.
Sportshılarımızdıń tabısları aldaǵı waqıtlarda da dawam etip, xalıqaralıq jarıslarda qolǵa kirgizer tabıslarımız kóp bolıp, elimizdiń bayraǵı dúnya arenalarında bálentlerde jelbireydi dep úmit etemiz. Jańa jıl elimizge tınıshlıq, xalqımızǵa awızbirshilik, hár bir shańaraqqa qut- bereket alıp kelgey.
Sáwbetlesken: Gúlnara Turdıshova,
Qaraqalpaqstan xabar agentligi sholıwshısı