Oraylıq banktiń Fizikalıq táreplerdiń valyuta operaciyaları boyınsha qısqasha sholıwında málim etiwinshe, bıyılǵı jıldıń yanvar-oktyabr ayları dawamında Ózbekstanǵa kelip túsken pul ótkermeleri 12,6 milliard dollardı qurap, ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 34 procentke kóbeygen.

Qarjılardıń 78 procenti Rossiyadan (9,8 milliard dollar) kelip túsken bolıp, ótken jıldıń usı dáwirine salıstırǵanda 35 procentke artqan. Bul transfertlerdiń qalǵan bólegi Qazaqstan (669 mln dollar), AQSh (470 mln dollar), Qubla Koreya (458 mln dollar), Túrkiya (331 mln dollar), Ullı Britaniya (109 mln dollar) hám basqa mámleketlerden ótkerilgen.
2024-jıldıń ótken dáwiri ishinde Ózbekstanǵa xalıqaralıq pul ótkermeleri kóleminde baqlanǵan ósiw trendi tiykarınan miynet migrantların qabıl etetuǵın tiykarǵı sherik mámleketlerde ekonomikalıq belsendilik hám miynet haqı muǵdarınıń artıwı hám rawajlanǵan mámleketlerge miynet migraciyası aǵımı kóleminiń kóbeyiwi menen túsindiriledi.
Mısal ushın, internet platformalarındaǵı maǵlıwmatlarǵa bola, Rossiyada miynet migrantları jumıs isleytuǵın tiykarǵı tarawlarda usınıs etilip atırǵan miynet haqısınıń muǵdarı ortasha 38 procentke artqan. Sonıń ishinde, miynet haqısınıń muǵdarı qurılıs tarawında 55 procent, jetkerip beriwde 48 procent, taksi hám restoran xızmetlerinde 46 procent hám júk tasıw tarawında 14 procentke shekem kóbeygen.
Ózbekstanlı miynet migrantları ózlestirip atırǵan joqarı dáramatlı bazarlardan ótkermeler joqarı ósip atırǵanı itibarlı. Transshegaralıq pul ótkermeleri kóleminde ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda AQShtan 37 procentke, Qubla Koreyadan 71 procentke, Ullı Britaniyadan 76 procentke hám Evropa Awqamı mámleketlerinen 41 procentke ósiw baqlanǵan.
2024-jıldıń basınan islew tileginde bolǵan 113 mıńnan aslam puqaralar tiykarınan rawajlanǵan mámleketlerge rásmiy, qáwipsiz hám shólkemlesken halda jumısqa jiberilgen, bul ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 3,6 esege artqan.
Pul ótkermeleri R2R yamasa SWIFT arqalı jiberiw barǵan sayın ǵalaba en jaymaqta. Bıyılǵı jıldıń basınan beri P2P (onlayn) pul ótkermeleri kóleminiń sezilerli dárejede artıwı transshegaralıq tólem sistemaları infrastrukturasınıń rawajlanıwı hám fizikalıq tárepler arasında usı xızmetlerdiń keńnen ǵalaba en jayıwı menen túsindiriliwi múmkin. Atap aytqanda, 2024-jıldıń yanvar-oktyabr ayları dawamında P2P (onlayn) tranzakciyalarınıń sanı derlik 59 millionǵa jetip, ótken jılǵa salıstırǵanda 46 procentke kóbeygen. Sonday-aq, bıyılǵı jıldıń yanvar-oktyabr ayları dawamında Ózbekstannan sırt elge jiberilgen pul ótkermeleriiń kólemi 2,3 milliard dollardı quradı.
Bıyılǵı jıldıń yanvar-oktyabr ayları dawamında bankler de fizikalıq tárepler arasındaǵı sırt el valyutasınıń satıp alınıwı hám satıwı boyınsha operaciyalar aylanısınıń kólemi ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 19 procentke kóbeyip, 20,9 milliard dollardı quradı. Usı dáwirde fizikalıq táreplerden banklerge 13,2 milliard dollar muǵdarındaǵı yamasa ótken jılǵa salıstırǵanda 32 procentke kóp sırt el valyutası satılǵan. Sonıń menen birge, fizikalıq táreplerden satıp alınǵan sırt el valyutasınıń kólemi ótken jılǵa salıstırǵanda 2 procentke ósip 7,7 milliard dollarǵa jetti.
Nátiyjede, fizikalıq táreplerden sırt el valyutasına bolǵan usınıs kólemi talap jaǵınan 5,5 milliard dollarǵa kóp boldı. Bul óz gezeginde, ishki valyuta bazarında qosımsha usınıs dáregi bolıp xızmet etpekte.
Ózbekstannan sırt elge jiberilgen pul ótkermeleriniń kólemi 2,3 milliard dollardı quraǵan.

Sh. Mamaturopova, ÓzA