Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń pármanı

Ózbekstan Respublikasında náshebentlik hám narkojınayatshılıqqa qarsı gúresiw boyınsha 2024-2028-jıllarǵa mólsherlengen milliy strategiyanıń tiykarǵı maqsetlerine erisiw, náshebentlik hám shólkemlesken narkojınayatshılıqqa qarsı gúresiw jumısın sapa jaǵınan jańa basqıshqa alıp shıǵıw arqalı xalıqtı, birinshi gezekte, jaslardıń salamatlıǵın hám millet genofondın nátiyjeli qorǵaw boyınsha kompleksli ilajlardı belgilew maqsetinde qarar etemen:
I. Maqsetler hám tiykarǵı wazıypalar.
1.Tómendegiler usı Pármannıń tiykarǵı maqsetleri etip belgilensin:
a) Ózbekstan xalqınıń densawlıǵı hám millet genofondına ayrıqsha qáwip tuwdırıp atırǵan náshebentlik illetine qarsı gúresiw hám oǵan sebep bolıp atırǵan shólkemlesken narkojınayatshılıqtı saplastırıwǵa qaratılǵan normativlik-huqıqıy, operativ-profilaktikalıq hám shólkemlestiriwshilik-tárbiyalıq ilajlar kompleksin belgilew;
b) jas óspirimler hám jaslarımızdıń keleshegin náshebentlik quralları hám psixotrop zatlardan hár tárepleme qorǵaw – barlıq dárejedegi mámleketlik uyımlar, shólkemler hám mákemelerdiń áhmiyetli wazıypası ekenin ayrıqsha atap ótiw hám olardıń bul baǵdardaǵı juwapkershiligin túp-tiykarınan arttırıw.
2. Tómendegiler náshebentlik hám narkologiya jınayatlarınıń erte aldın alıw jáne olarǵa qarsı keskin gúresiw jumısın ámelge asırıwǵa juwapker mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń tiykarǵı wazıypaları etip belgilensin:
a) bilimlendiriw mákemelerinde, oqıwshı hám studentler arasında psixoaktiv zatlardıń tarqalıwına pútkilley shek qoyıw, jaslarda náshebentlikke mawasasız múnásibetti qáliplestiriw boyınsha tásirsheń ilajlardı kompleksli túrde ámelge asırıw;
b) náshebentlik quralları, psixotrop hám kúshli tásir etetuǵın elementler (keyingi orınlarda – náshebentlik quralları)nıń nızamsız aylanısına qatań jınayat-huqıqıy mexanizmler arqalı shek qoyıw, bul baǵdardaǵı jaza ilajların keskin kúsheytiw hám jaslarǵa baylanıslı islenetuǵın náshebentlik jınayatlar ushın juwapkershilikti awırlastırıw;
v) náshebentlik quralların respublika shegarasınan alıp kiriw baǵdarların, internet tarmaqları arqalı tarqatıw háreketlerin, nızamsız narkolaboratoriyalardı hám narkojınayıy birlespelerdi, sonıń ishinde, olarǵa qáwenderlik (kómek berip atırǵan) etip atırǵan lawazımlı shaxslardı anıqlaw, olardıń jumısına shek qoyıw jáne jazanıń sózsiz ekenligin támiyinlewge qaratılǵan keń kólemli operativ-izlew hám tergew jumısın jolǵa qoyıw;
g) náshebentlik quralların tayarlaw ushın paydalanılıwı múmkin bolǵan ximiyalıq elementler (prekursorlar) aylanısı ústinen qatań mámleketlik qadaǵalawdı ornatıw, náshebentlik qurallarınan medicinada paydalanıwshı medicina mákemeleri, farmacevtika kárxanaları hám dárixanalardıń jumısın qadaǵalaw ámeliyatına sanlı sheshimlerdi engiziw;
d) xalıq, ásirese, jas óspirimler hám jaslar arasında náshebentlik hám záhárleniwdi anıqlaw, emlew hám medicinalıq-sociallıq reabilitaciyalaw sistemasın túp-tiykarınan jetilistiriwge qaratılǵan mánzilli ilajlardı belgilew.
II. Normativlik-huqıqıy mexanizmlerdi jetilistiriw
3. Ishki isler ministrligi (A.Tashpulatov) mápdar ministrlikler hám uyımlar menen birgelikte 2025-jıldıń aqırına shekem búgingi kúndegi ámeliyat, zaman talapları hám aldınǵı sırt el tájiriybelerin kompleksli úyrengen halda náshebentlik quralları aylanısın tártipke salıw mexanizmleri jáne náshebentlik qılmıslardıń aldın alıw hám áshkaralawda mámleketlik uyımlar hám shólkemlerdiń anıq juwapkershiligin belgileytuǵın “Náshebentlik quralları hám psixotrop zatlar haqqında”ǵı Nızamnıń jańa redakciyadaǵı joybarın islep shıqsın hám belgilengen tártipte kirgizsin.
4. Bas prokuratura, Joqarǵı sud, Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti, Ishki isler ministrligi hám Bajıxana komitetiniń tómendegi usınısları maqullansın:
a) shólkemlesken narkojınayatshılıqqa jınayıy-huqıqıy mexanizmler arqalı qarsı gúresiw jumısın pútkilley jańa basqıshqa alıp shıǵıw maqsetinde Jınayat kodeksine “Xalıqtıń salamatlıǵı hám millet genofondına qarsı jınayatlar” atamasındaǵı ayrıqsha jańa bólim kirgiziw;
b) náshebentlik jınayatlardıń jańa túrleri, usılları hám shólkemleskenlik dárejesinen kelip shıǵıp tómendegi qılmıslar ushın jigirma jılǵa shekem erkinen ayırıw jazasın belgilewdi názerde tutatuǵın jınayıy juwapkershilikti kirgiziw:
i) narkobiznes birlespesin shólkemlestiriw hám onıń jumısın támiyinlew, sonday-aq, náshebentlik quralların shólkemlesken topar tárepinen transshegaralıq usıllarda yamasa internet tarmaǵınan paydalanǵan halda ótkeriw;
ii) náshebentlik zatlardıń nızamsız aylanısqa kirgiziliwine hákimiyat (lawazım) wákilliklerin paydalanıw jolı menen kepillik etiw yaki bunday jınayatlardıń ashılıwınıń aldın alıw maqsetinde xabar beriw;
iii) nızamsız narkolaboratoriya shólkemlestiriw hám onıń jumısın támiyinlew;
v) náshebentlik quralların jámiyetlik orınlarda paydalanǵanı ushın on bes sutkaǵa shekem hákimshilik qamaqqa alıw jazasın qollanıwdı názerde tutatuǵın hákimshilik juwapkershilikti kirgiziw;
g) narkojınayatlar isleniwi hám qayta isleniwiniń aldın alıw maqsetinde tómendegi qılmıslar ushın jınayıy juwapkershilik ilajların eki esege shekem awırlastırıw:
i) náshebentlik quralların ótkeriw maqsetinde kóp muǵdarda tayarlaw, qayta islew, alıw, saqlaw, tasıw yamasa jiberiw, sonday-aq olardı nızamsız túrde hár qanday usılda kóp muǵdarda ótkeriw;
ii) kúshli tásir etiwshi zatlardı bilimlendiriw shólkemlerinde, erkinen ayırıw orınlarında, internet tarmaǵınan paydalanǵan halda, qáwipli yamasa oǵada qáwipli recidivist tárepinen aylanısqa kirgiziw, sonday-aq, olardı kóp muǵdarda kontrabanda etiw;
iii) ayrıqsha kategoriyadaǵı kúshli tásir etiwshi zatlardıń nızamsız aylanısın (ótkeriw maqsetisiz) kóp muǵdarda hám qaytadan islew;
iv) náshebentlik quralların hár qanday formada paydalanıwǵa tartıw adam ólimine yaki basqa awır aqıbetlerge sebep bolǵanda;
d) jas óspirimlerdi hám jaslardı narkojınayatshılıqtan qorǵaw maqsetinde:
i) hár qanday narkotik jinayattı jas óspirimlerge qarata islew yamasa olardıń qatnasıwında islewdi jınayıy juwapkershilikti awırlastırıwshı jaǵday sıpatında atap ótiw;
ii) jas óspirim shaxstı kúshli tásir etiwshi zatlardı paydalanıwǵa tartqanı ushın tikkeley jınayıy juwapkershilik belgilew;
iii) bilimlendiriw shólkemleri, studentler jataqxanaları, balalar dem alıw oraylarında yamasa bilimlendiriw shólkemlerine tutas aymaqlarda kúshli tásir etetuǵın elementlerdi ótkergeni ushın jınayıy juwapkershilik ilajların eki esege shekem awırlastırıw;
iv) jas óspirimlerdi kúshli tásir etetuǵın zatlardı bilimlendiriw shólkemleri, studentler jataqxanaları, balalar dem alıw oraylarında yamasa olarǵa tutas aymaqlarda paydalanıwǵa tartqanı ushın on jılǵa shekem erkinen ayırıw jazasın názerde tutatuǵın jınayıy juwapkershilikti kirgiziw;
j) ayırım narkojınayatlardı islegen shaxslardı jazanı ótewden múddetinen aldın shártli azat etpew tártibin engiziw.
5. Ózbekstan Respublikası Prezidenti janındaǵı ápiw etiw máseleleri boyınsha komissiya qamaqtaǵılardıń ápiw etiwge baylanıslı múrájatların úyreniwde xalıqtıń genofondına qarsı islengen hár qanday jınayat mámleket, jámiyet hám shaxs ushın ayrıqsha qáwip ekenligine jáne oǵada awır aqıbetlerge alıp keletuǵınına ayrıqsha itibar qaratsın.
III. Kompleksli ilajlardı belgilew hám olardıń orınlanıwın támiyinlew
6. Náshebentlik hám narkologiya jınayatlarınıń erte aldın alıw jáne olarǵa qarsı gúresiw boyınsha 2025-2026-jıllarǵa mólsherlengen kompleksli ámeliy háreketler milliy baǵdarlaması (keyingi orınlarda – Milliy baǵdarlama) 1-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansın.
7. Juwapker ministrlikler hám uyımlar, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi, wálayatlar hám Tashkent qalası hákimlikleri óz tarawlıq baǵdarı hám aymaǵı kesiminde Milliy baǵdarlamanıń orınlanıwın mánzilli shólkemlestiriw boyınsha hár shereklik “jol kartaları”n islep shıǵıwdı támiyinlesin.
8. Náshebentlik hám narkologiyalıq jınayatlardıń erte aldın alıw hám olarǵa qarsı keskin gúresiw baǵdarındaǵı jumıslardı kompleksli shólkemlestiriw jáne Milliy baǵdarlamanıń orınlanıwın sistemalı túrde qadaǵalap barıw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyası janında jumıs alıp baratuǵın Respublikalıq uyımlararalıq muwapıqlastırıwshı jumısshı topar (keyingi orınlarda – Muwapıqlastırıwshı jumısshı topar) 2-qosımshaǵa muwapıq quramda dúzilsin.
9. Muwapıqlastırıwshı jumısshı topar (S.Gordeev, B.Tashmatov):
a) Narkotikler hám oqatar qurallardı qadaǵalaw agentligi (keyingi orınlarda – Agentlik) janında juwapker ministrlikler hám uyımlardıń qánigelerinen ibarat Muwapıqlastırıwshı jumısshı topar shtabınıń quramın qáliplestirsin jáne 2025-2026-jıllarda usı Párman menen belgilengen tiykarǵı wazıypalardı ámelge asırıw baǵdarındaǵı jumıslardıń nátiyjeliligin, sonıń ishinde, orınlarǵa shıqqan halda sistemalı úyreniw hám monitoring etip barıwdı shólkemlestirsin;
b) Milliy baǵdarlamada názerde tutılǵan ilajlardıń izbe-iz, sapalı hám óz waqtında ámelge asırılıwın turaqlı túrde hám qatań qadaǵalap barsın.
10. Milliy baǵdarlama, tarawlıq hám aymaqlıq “jol kartaları”nda belgilengen ilajlardıń óz waqtında hám nátiyjeli ámelge asırılıwın támiyinlew jáne anıq nátiyjelerge erisiw boyınsha juwapkershilik mámleketlik uyımlar, jergilikli hákimliklerdiń jeke birinshi basshılarına júklensin hám bul baǵdardaǵı jumıs nátiyjeliligi támiyinlenbegen jaǵdayda, olarǵa qatań ilajlar kóriliwi haqqında eskertilsin.
11. Sonday tártip ornatılsın, oǵan muwapıq:
a) juwapker mámleketlik uyımlar, mákemeler hám jergilikli hákimlikler hár ay juwmaǵında usı Pármanda belgilengen tiykarǵı wazıypalardı ámelge asırıw boyınsha islengen anıq jumıslar jáne Milliy baǵdarlamanıń orınlanıwı boyınsha esabatlardı Agentlikke kirgizip baradı;
b) Muwapıqlastırıwshı jumısshı topar:
i) hár ayda juwapker mámleketlik uyımlar, mákemeler hám olardıń aymaqlıq bólimleri jáne jergilikli hákimlikler basshılarınıń usı Pármanda belgilengen tiykarǵı wazıypalardıń tarawlar hám aymaqlar kesiminde orınlanıwı boyınsha esabatların tıńlaydı, nátiyjeliligi boyınsha sın kózqarastan dodalawlar ótkeredi jáne bul máselege juwapkershiliksiz qatnasta bolǵan basshılarǵa lawazımınan azat etiwge shekemgi tásir ilajların kórip baradı;
ii) hár sherekte respublikada náshebentlik hám narkologiya jınayatlarınıń erte aldın alıw jáne olarǵa qarsı keskin gúresiw baǵdarında usı Pármanǵa tiykarlanıp kórilgen mánzilli ilajlar hám erisilgen anıq nátiyjeler haqqında Ózbekstan Respublikası Prezidentine málimleme kirgizip baradı;
IV. Narkojınayatlarınıń erte aldın alıw hám anıqlaw mexanizmleri
12. Sanaat hám medicinada paydalanılatuǵın ximiyalıq zatlardıń sintetikalıq narkotikler, psixotrop hám kúshli tásir etiwshi zatlardı nızamsız tayarlaw procesine kirip barıwınıń aldın alıw maqsetinde:
a) Ózbekstanda aylanısı sheklengen prekursorlar dizimin xalıqaralıq tájiriybeden kelip shıqqan halda keńeytiw ilajların kórsin hám onı ápiwayılastırılǵan tártipte jedellik penen jańalap barıw (tolıqtırıw) mexanizmlerin engizsin;
b) prekursorlardıń nızamlı aylanısın tártipke salıw hám olardı islep shıǵarıwdan (sırttan alıp kiriliwinen) baslap realizaciyalawǵa shekemgi bolǵan barlıq processlerdi (tranzit ótiwi, ónim islep shıǵarıwda paydalanıw, satıw, saqlaw, beriw hám basqalar) elektron qadaǵalaw sistemasın jolǵa qoyıwdı názerde tutatuǵın qatań mámleketlik qadaǵalaw ornatılsın;
v) Agentlikke Ózbekstanda prekursorlar aylanısı ústinen sistemalı qadaǵalawdı ámelge asırıw jáne olardıń nızamsız aylanısı boyınsha wákillikli huqıq qorǵaw uyımlarına tergewge shekem tekseriw ótkeriw boyınsha usınıs kirgiziw huqıqı berilsin;
g) Ishki isler ministrligi Operativ-izlew departamenti hám Bajıxana komiteti Kontrabandaǵa qarsı gúresiw basqarması strukturalarında, bar shtatlar sheńberinde, prekursorlardıń nızamsız aylanısına qarsı gúresiw bólimleriniń jumısı jolǵa qoyılsın.
13. Agentlik mápdar ministrlikler hám uyımlar menen birgelikte eki ay múddette:
a) prekursorlardıń nızamlı aylanısın tártipke salıwǵa hám bul baǵdarda onıń barlıq basqıshlarında qatań mámleketlik qadaǵalaw mexanizmlerin belgilewge, sonday-aq, prekursorlardıń nızamsız aylanısı hám olardan paydalanıw tártibin buzǵanı ushın hákimshilik hám jınayıy juwapkershilikti kirgiziwge qaratılǵan normativlik-huqıqıy hújjetlerdiń joybarların belgilengen tártipte kirgizsin;
b) náshebentlik zatlardıń nızamsız aylanısı menen baylanıslı jınayatlar haqqında xabar bergen yamasa anıqlawǵa járdem bergen puqaralardı múnásip xoshametlew tártibin engiziwdi názerde tutıwshı Húkimet qararınıń joybarın islep shıqsın hám belgilengen tártipte Ministrler Kabinetine kirgizsin.
14. Sanlı texnologiyalar ministrligi (Sh.Shermatov), Ishki isler ministrligi (A.Tashpulatov) basqa da mápdar ministrlikler hám uyımlar menen birgelikte 2026-jıl 1-iyulge shekem Internet tarmaǵındaǵı náshebentlik dúkanların jáne náshebentlik qurallarınıń tarqatılıw jaǵdayların jasalma intellekt texnologiyaları járdeminde anıqlaw hám bloklawǵa mólsherlengen baǵdarlamalardı islep shıǵıw boyınsha jaslar arasında xakaton ótkersin jáne eń maqul usınıslardı tańlap alıp, ámeliyatqa engiziw ilajların kórsin.
15. Ishki isler ministrligi (A.Tashpulatov):
a) 2025-jıldıń aqırına shekem ishki isler uyımlarınıń barlıq profilaktika inspektorların xızmet alıp barıp atırǵan máhálleler aymaǵında nızamsız narkolaboratoriyalar hám kúshli tásir etetuǵın dári-dármaqlardı qoldan jasalma usılda qadaqlaytuǵın cexlardı anıqlaw boyınsha oqıtıwdı shólkemlestirsin hám olardıń bul baǵdardaǵı nátiyjeli jumısın byudjetten tısqarı qarjılar esabınan múnásip xoshametlew yamasa basqa uyımlar (tarmaqlıq bólimler) tárepinen máhállede anıqlanǵan jaǵdayda intizamıy jaza ilajların qollanıw ámeliyatın jolǵa qoysın;
b) Qorǵanıw sanaatı agentligi menen birgelikte 2026-jıl 1-martqa shekem ishki isler uyımları ushın operativ-izlew ilajların ótkeriwde náshebentlik quralları úlgilerin ekspress tekseriw boyınsha eń zamanagóy texnikalıq qurallardı satıp alıw hám ámeliyatqa engiziw boyınsha barlıq zárúr ilajlardı kórsin.
V. Párman orınlanıwın shólkemlestiriw, támiyinlew hám qadaǵalaw
16. Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń ayırım hújjetlerine 3-qosımshaǵa muwapıq ózgerisler hám qosımshalar kirgizilsin.
17. Pármannıń orınlanıwın qadaǵalaw Ózbekstan Respublikası Prezidenti Administraciyasınıń basshısı S.Sh.Mirziyoevaǵa júklensin.

Ózbekstan Respublikası
Prezidenti Sh.MIRZIYoEV
Tashkent qalası,
2025-jıl 3-noyabr