Prezident Shavkat Mirziyoev 19-mart kúni kishi hám orta biznes wákilleri menen ushırasıw ótkerdi.

Elimizde bul taraw jumıs ornı, investiciya, innovaciya, báseki, qosımsha qun hám eksporttı kóbeytiwge eń úlken túrtki berip atırǵan baǵdarǵa aylandı. Sońǵı bes jılda kishi hám orta isbilermenlerdiń sanı 2 esege kóbeydi. Olarda 10 million 500 mıń adam – jámi bánt xalıqtıń 74 procenti dáramat tawıp, xojalıq baqpaqta. Ekonomika kóleminiń yarımınan kóbisi, sanaat hám eksporttıń úshten biri usı taraw wákilleriniń úlesine tuwra kelmekte.
Bul sanlardıń ózinde-aq mámleketimiz ekonomikası ushın kishi hám orta biznes qanshelli zárúr ekenligin anıq kórsetip tur. Mámleketimiz basshısı sonıń ushın bul baǵdardı qollap-quwatlaw bunnan keyin de mámleketlik siyasattıń baslı baǵdarlarınan biri bolatuǵının atap ótti.
– Isbilermenlikti qollap-quwatlaw – biziń strategiyalıq jolımız,-dedi Shavkat Mirziyoev.
Ushırasıwda kishi hám orta biznes baǵdarındaǵı tiykarǵı wazıypalar haqqında pikir alısıldı.
Atap aytqanda, 2025-jılı onıń ekonomikadaǵı úlesin 55 procentke kóterip, 70 milliard dollarlıq qosımsha qun jaratıw;
– jańa bazarlarǵa kirip barıwda transport, sertifikat hám standartına járdemlesip, kishi biznes eksportın ótken jılǵı 9 milliardtan 12 milliard dollarǵa alıp shıǵıw;
– ishimlik suwı, kanalizaciya, jol, qurılıs, kommunal xojalıǵı, jetkerip beriw, utilizaciya, migraciya, mádeniyat hám sociallıq xızmetlerde kishi biznestiń úlesin 2-3 esege arttırıw;
– 1,5 million turaqlı jumıs ornın shólkemlestirip, tarawda bánt xalıqtıń úlesin 75 procentke jetkeriw;
– 100 den artıq kóp jumısshısı bar kárxanalardı 4 mıńǵa alıp shıǵıw;
– kishi bizneste jańa 100 brend ónim shıǵarıwdı jolǵa qoyıw;
– kishi biznes qatnasıwında 200 startap joybarlardı qarjılandırıw sıyaqlı maqsetler qoyılmaqta.
Bul baǵdarda sırt el ekspertleri menen birge baǵdarlama islep shıǵıldı. Oǵan 2025-jılı barlıq derekler esabınan 10 milliard dollar qaratılmaqta.
Prezidentimiz onıń nátiyjesinde kishi hám orta bizneske jaratılatuǵın jańa imkaniyatlardı ayrıqsha atap ótti.
Atap aytqanda, xalıqtı isbilermenlikke tartıw ushın 22 trillion sumlıq jeńilletilgen resurs ajıratıladı. Sonıń 2,5 trillion sumı jaslarǵa, jáne sonshası hayal-qızlar isbilermenligi joybarları ushın qaratıladı. Hayal isbilermenlerge kredit stavkası basqalarǵa qaraǵanda 2 procentke arzan boladı.
Usı jıldan kishi bizneske 300 million sumǵa shekemgi kredit berile baslandı. Endi sońǵı bir jılda irilenip, kishi yamasa orta kárxanaǵa aylanǵan isbilermenlerge sonıń 150 million sumı girewsiz beriledi. Sonday-aq, shańaraqlıq isbilermenlik boyınsha da 50 million sumǵa shekem girewsiz kredit boladı.
Biznesti qarjılandırıwda qolaylı derek sıpatında venchur fondlar ǵalaba en jaymaqta. Bes jılda olardıń qatnasıwında 145 million dollarlıq 53 startap joybar ámelge asırılǵan.
Onı keńeytiw maqsetinde mámleketlik bankler tárepinen jáne 3 venchur kompaniya ashılıp, 50 million dollar fond qáliplestirildi. Sırt elden de jáne 50 million dollar tartıladı. Bul biznesti baslap atırǵan isbilermenler ushın qosımsha imkaniyat boladı. Eń áhmiyetlisi, bunday joybarlar ekonomikaǵa jańa baǵdar, texnologiya, innovaciya hám joqarı qosımsha qun alıp kiredi.
Startap arqalı jaratılǵan joqarı nátiyjeli innovaciyalıq ónim yamasa xızmetler texnikalıq reglament hám standartlarǵa kirgiziledi. Bul olarǵa mámleketlik buyırtpa ushın jol ashadı.
Biznes ushın jaratılǵan sharayatlar esabınan úsh jılda 250 mıń kárxana dúzildi. Endi olardıń jumısınıń keńeyiwi ushın orın hám imarat kerek. Sonıń ishinde hákimler jer tańlawda, bárinen burın, jumısın jolǵa qoyıp, rawajlanıw tileginde júrgen isbilermeler soraǵan jaylardı aukcionǵa shıǵarıwı zárúr ekenligi kórsetip ótildi.
Jáne bir jańalıq: bıyıl Qońırat, Shımbay, Asaka, Ǵıjduwan, Ǵallaral, Yakkabaǵ, Xatırshı, CHortoq, Bulunǵur, Sırdárya, Denov, Quva, Shovot rayonları hám Yangiywl hám Marǵılan qalalarında barlıq mámleketlik uyımlar bir kóp qabatlı imaratqa kóshiriledi. Olardan bosaytuǵın 150 imarat aukcionda isbilermenlerge usınıs etiledi.
Bunday jańalıqlar awıl xojalıǵı tarawında da bar. Qaraqalpaqstan Respublikası, Jizzaq, Tashkent hám oypatlıq wálayatlarında 5 mıń gektardan aslam jer jańasha tártipte ijaraǵa berilmekte. Ol jerde isbilermenler ózi qálegen egindi egip, bir bólegine saqlaw, saylaw, qadaqlaw quwatlıqların qurıwı da múmkin. Bıyıl jáne 30 mıń gektar jer usınday sistema tiykarında sawdaǵa shıǵarılatuǵını aytıldı.
Jaqında «Uzagrostar» xolding kompaniyası shólkemlestirilgen edi. Onıń quramında miywe-ovoщ jetistiriwge qánigelesken 16 kompaniya ashıldı. Endi, bul kompaniyalar hár bir wálayatta miywe-ovoщtı qayta isleytuǵın agrosanaat komplekslerin quradı. Oǵan dáslepki basqıshta jáne 200 milliard sum beriledi.
Potenciallı baǵdarlardan jáne biri – óndiris. Orınlarda oǵan umtılıwshılar kóp, biraq hámmesi de jumıstı neden baslaw, qay jerden qánige hám texnologiya alıp keliwdi bilmeydi.
Sonıń ushın, 20 rayonda kishi hám orta sanaat kárxanaların rawajlandırıw boyınsha joybarlar ofisleriniń ashılıwı málim etildi. Olarǵa sırt elden qánige, texnolog, dizayner, buxgalter hám marketologlar alıp kelinedi. Oǵan usı jıldıń ózinde 100 milliard sum ajıratıladı.
Bunnan tısqarı, kishi bizneste jańa «drayver» bolatuǵın úskene hám qural-jaraqlar, medicinalıq ásbaplar, elektronika sanaatı, logistika sıyaqlı tarawlarda isbilermenlerdi qollap-quwatlaw boyınsha ayrıqsha baǵdarlamalar qabıl etiletuǵını aytıldı.
Jańa isbilermenler «ayaqqa turıp alıwı» ushın jumısınıń birinshi jılı áhmiyetli. Sonıń ushın olardı qollap-quwatlaw maqsetinde «birinshi imkaniyat» principi engiziledi. Yaǵnıy, birinshi márte hákimshilik huqıqbuzıwshılıq islegen isbilermen juwapkershilikten azat etilip, kemshilikti saplastırıw ushın imkaniyat beriledi.
Házirgi waqıtta jumıstı saplastırıw ushın barlıq kategoriyadaǵı isbilermenlerge birdey talap belgilengen. Endi bul process te ápiwayılasadı. Sońǵı úsh jıllıq aylanısı 10 milliard sumnan artpaǵan, salıqtan qarızı bolmaǵan kárxananı erkin túrde saplastırıwda tekseriw ótkerilmeydi.
Bizge belgili, elimizde 2028-jıl 1-yanvarǵa shekem qosımsha qun salıǵı hám payda salıǵınıń stavkası artpaytuǵını belgilengen. Endi kishi hám orta bizneske qosımsha talap hám minnetleme júkleytuǵın normativlik hújjetler qabıl etiwge de úsh jıllıq moratoriy járiyalandı.
Fermerler ushın da áhmiyetli jańalıq: salıqtan qarızın waqtında tóley almaǵanı ushın usı waqıtqa shekem jıynalıp qalǵan 1 trillion sumlıq penyanı óndiriwden waz keshildi.
Dúnyada keńnen rawajlanıp atırǵan jasalma intellekt, sanlı hám jasıl texnologiyalar, kreativ xızmetler tarawındaǵı joybarlarǵa da qolaylı sharayatlar jaratıp beriletuǵını atap ótildi.
Ózbekstanda kishi biznesti rawajlandırıw strategiyasın xalıqaralıq qarjı shólkemleri de qollap-quwatlamaqta. Prezidentimiz ushırasıwda Aziya rawajlanıw banki, Evropa tikleniw hám rawajlanıw banki, Franciya rawajlanıw agentligi wákilxanalarınıń basshıları menen de sóylesti. Xalıqaralıq qarjı shólkemlerine ámeliy birge islesiwi hám kórsetip ótip atırǵan járdemi ushın minnetdarshılıq bildirdi.
Ushırasıwda isbilermenler shıǵıp sóylep, jumısın keńeytiw, jańa bazarlarǵa kirip barıw, standartlardı úyreniw, brend jaratıw, startaplardı júzege shıǵarıw boyınsha usınısların ayttı. Mámleketimiz basshısı onıń ushın Kishi biznes assocaciyasın shólkemlestiriw baslamasın qollap-quwatladı.
Isbilermenler hámiyshe nızam hám mámleket qorǵawında ekeni atap ótildi.
– Prezident bárqulla sizlerge eń jaqın járdemshi, tayanısh hám súyenish boladı. Sizler jańalıq islewden sharshamań, men qollap-quwatlawdan sharshamayman,-dedi Shavkat Mirziyoev.
Ushırasıwda dodalanǵan máseleler hám usınıslardan kelip shıǵıp, Prezident pármanı qabıl etiletuǵın boldı. Bul pármandaǵı jeńillikler qosımsha hújjetlerdi kútpesten tikkeley ámeliyatqa kirgiziledi.