Sanaat, radiaciya hám yadro qáwipsizligi komiteti radiaciya hám yadro qáwipsizligin támiyinlew tarawlarında birden-bir mámleketlik siyasattı júrgizedi. Bul bolsa komitetke qáwipli óndiris obyektlerinde sanaat qáwipsizligi, atom energetikası hám yadro texnologiyaları obyektleriniń jumısın qadaǵalaw wákilligin beredi.

Usı shólkemniń bólim baslıǵı Bahadir Fayzullaevtıń málim etiwinshe, komitet tárepinen respublikamızdaǵı rentgen úsknelerinen paydalanıw tártipleri boyınsha úyreniwler alıp barılǵan.
– Elimizde rentgen úskenelerinen xalıqqa medicinalıq xızmet kórsetiwde keńnen paydalanıladı, – dedi B.Fayzullaev. – Komitetimiz tárepinen ótkerilgen úyreniwlerge bola, mámleketimiz aymaǵında 2500 ge shamalas rentgen úskenesi bar ekenligi anıqlanǵan. Biraq olardan tiyisli ruqsatnama rásmiylestirmegen halda paydalanıw jaǵdayları ushıraspaqta.
Málim bolıwınsha, rentgen úskenesi medicinada hesh qanday kespey deneniń ishki bólegin kóriw ushın qollanılatuǵın áhmiyetli diagnostika quralı esaplanıp, ol islew procesinde ózinen ionlastırıwshı nur shıǵarıw ózgesheligine iye.
Ruqsatnama alıw bolsa rentgen úskenesinen paydalanıw dáwirinde radiaciyalıq qáwipsizlik qaǵıydalarına ámel etiwi ústinen qadaǵalawdı ornatıw wákilligin beredi.
Eger de bunday qadaǵalaw hám tártip ornatılmasa, rentgen menen tikkeley baylanısta bolatuǵın juwapker xızmetkerler hám nawqaslarda emleniw dáwirinde payda bolıwshı zıyanlı faktorlar (hawadaǵı erkin radikallar) organizmge unamsız tásir etedi. Bul jaǵdayda onkologiyalıq keselliklerdiń rawajlanıw itimalın arttırıw qáwipin keltirip shıǵarıwı múmkin.
Radiaciya hám zıyanlı faktorlar insan denesiniń toqımaları menen óz-ara tásiriniń uzaq dawamlıǵı, keyin ala somatikalıq hám genetikalıq baǵdarda tez rawajlanatuǵın bioximiyalıq reakciyalardan keselliklerdiń payda bolıwı itimalın arttıradı. Sonday-aq, bul jaǵdayda aǵzalarda hám ulıwma organizmde qaytpaytuǵın ózgerisler júzege keliwi múmkin.
Usı jerde, dúnya kóleminde sońǵı bes jıl dawamında onkologiyalıq keselliklerdiń 25 procentke artıp atırǵanın atap ótiw zárúr.
Ózbekstan Respublikasınıń «Licenziyalaw, ruqsat beriw hám xabardar etiw tártip-qaǵıydaları haqqında»ǵı nızamına muwapıq rentgen úskenesinen paydalanıw ushın ruqsatnama alınıwı zárúrligi belgilengen.
Sonday-aq, Ministrler Kabinetiniń tiyisli qararında rentgen úskenesinen paydalanıw ushın ruqsatnama alıw tártibi kórsetip ótilgen.
Joqarıda atap ótilgen nızamda ruqsatnamasız jumıstı ámelge asırǵanı yamasa ruqsatnamanı jalǵan hújjetlerden paydalanǵan halda alǵanı ushın shólkemlerge bazalıq esaplaw muǵdarınıń 150 esesinde jariyma salınıwı kórsetip ótilgen.
Áne, usı talaplardan kelip shıǵıp, Sanaat, radiaciya hám yadro qáwipsizligi komiteti rentgen úskenesinen paydalanıw ushın ruqsatnama alıw menen baylanıslı hár qanday máselede xuqıqıy hám metodikalıq járdem beriwge tayar ekenligin bildiredi. Sonıń menen birge, bul baǵdarda nızamshılıqta belgilengen tártip boyınsha jumıs alıp barıwǵa shaqıradı.

N.Ziyodullaeva, ÓzA