Қорақалпоғистон Республикасини кўкаламзорлаштириш мақсадида автомобил йўллари дала четлари, Инфраструктура объектлари, шаҳарлар ва бошқа аҳоли масканлари, мулк шаклидан қатъий назар Нукус шаҳри ва барча туманларда тупроқ ва иқлим шароитидан келиб чиққан ҳолда 2021 йил куз ва 2022 йилнинг баҳор ойларида павловния, тут, тез ўсувчи ва бошқа манзарали ва аҳоли хонадонлари олдига узум кўчатларини экиш режалаштирилмоқда. Қорақалпоғистон Республикасини кўкаламзорлаштириш мақсадида автомобил йўллари дала четлари, Инфраструктура объектлари, шаҳарлар ва бошқа аҳоли масканлари, мулк шаклидан қатъий назар Нукус шаҳри ва барча туманларда тупроқ ва иқлим шароитидан келиб чиққан ҳолда 2021 йил куз ва 2022 йилнинг баҳор ойларида павловния, тут, тез ўсувчи ва бошқа манзарали ва аҳоли хонадонлари олдига узум кўчатларини экиш режалаштирилмоқда.
Бу ҳақда Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш соҳасидаги назорат бўйича Нукус шаҳар инспекциясининг 1-даражали инспектори Бауиржан Қурбаналиев ЎзА мухбирига маълумот берди.
Павловния дарахтининг ранги кумушранг, кулрангдан оч жигар ранггача, баъзида қизғиш рангга эга. Павловния дарахти енгил, жуда бардошли, шу билан бирга юмшоқ ва эгилиш ва бурилишга чидамли. Павловниянинг бир кубометрининг ўртача массаси тахминан 208-300 кг ни ташкил қилади, бу эман дарахтидан деярли тўрт баравар (бир кубометри 850 кг оғирликда) ва қарағай дарахтидан ярим енгил (бир кубометри 482 кг). Мазкур дарахт ҳар қандай ёғоч турлари орасида вазн нисбати бўйича энг юқори кўрсаткичга эга. Бундан ташқари, у юк ва намлик остида деформацияга мукаммал даражада қарши туради. Павловния ёғочининг ёнғин хавфи паст. У игнабаргли дарахтнинг (арча, қарағай) ёниш ҳароратидан икки баравар юқори ҳароратда (400 Ц) олов олади.
Қадимги даврларда японлар молларини (кийим-кечак, заргарлик буюмлари, муҳим қоғозлар) оловдан сақлаш учун ўзларининг шкафи ва сандиқларини павловниядан ясашган. Павловнияни очиқ ҳавода қуритиш камида 30 кун давом этади. Ёғоч намлиги 10 фоиздан 12 фоиз бўлгунча тахталарни юқори ҳароратда 24 соат давомида қуритиш мумкин. Ёғочнинг яшилдан тортиб қуритилгангача қисқариш коэффициенти бўйлаб атиги 2,2 фоиз ва бўйлама 4 фоизни ташкил қилади. Павловния ёғи қурилиш материали сифатида, дарахти эса юқори зичлик ва вазн нисбати туфайли энг яхши қурилиш материалларидан биридир. У ҳар қандай қайта ишлашга ҳам юқори даражада яроқли. Усталар уни кучлилиги, силлиқлиги ва нуқсонлари йўқлиги учун танлайди. Бугунги кунда қурилиш мақсадлари учун ишлатиладиган павловния дарахти бутун дунёда жуда кўп маҳсулот – қурилиш ва пардозлаш материаллари, мебель, интерьер буюмлари, мусиқа асбоблари ва бошқалар учун хомашё сифатида машҳурдир. Павловния ёғочидан уйлар қуриш учун фаол фойдаланилади. Унинг афзаллиги шундаки, тез қурийди ва синишнинг юқори чидамлилигига эга.
Павловниядан пардалар, қозиқлар, тўсинлар, шифтлар, пештоқлар, астарлар, паркет, қоплама материаллар, дераза ромлари, эшиклар, шунингдек, ҳар қандай мебель ишлаб чиқарилади. Павловния – бу ёғоч ўймакорлари юмшоқлиги туфайли ишлашдан мамнун бўлган ажойиб материалдир. Ёғочнинг жаҳон бозоридаги нархи, бир кубометри қайта ишлаш даражасига қараб, 200 дан 800 долларгача сотилади. Шу билан бирга, ўта тез ўсиши туфайли павловния йиллик ўсиш бўйича бошқа дарахтлардан анча олдинда. Дарахти сувни ёмон сингдиради, бу эса ўз навбатида қораланган ва лакларнинг тежамкор истеъмол қилинишига ёрдам беради. Павловния маҳсулотлари оғир об-ҳаво шароити таъсирида шакли ва ҳажмини ўзгартирмайди ва чириши қийин.
Е.Қаноатов, ЎзА