Бу ҳақиқат эди. Ушбу сўзлар қорақалпоқларга меҳрибонликнинг, ғамхўрликнинг олий белгиси эди. Мен доим шу фикрларни ҳаёлимдан ўтказар эканман, халқимизнинг ўтмишдаги қайғули дамлари бирма-бир кўз олдимга келади.

Ҳақиқатан ҳам халқимиз тарихда оғир замонларни, туманли кунларни кўп кўрди. Бу ҳақда қорақалпоқ халқининг тарихини яхши билган бобомиз Бердақ:

Ота-бобом молни йиғиб,

Чивин жонни доимо қийнаб,

Хуррам бўлиб, кулиб-ўйнаб,

Очликдан ёлчиган эмас.

Қорақалпоқ халқ бўлгали,

Халқ номини олгали,

Ҳақ Таоло йўл солгали,

Бир тенгликни олган эмас.

деб халқимизнинг асрлик тақдирини, оғир аҳволини тасвирлаган эди. Тарихда кучлиларнинг зўравонлигидан халқимиз неча марта кўчди, неча марта бўлинди ва қайғу-ғафлатда яшади. Бу ҳақда ҳам Бердақ бобомиз “Қорақалпоқлар бир юртда юз йил макон қилмади, кўчиб юриб, кўпчилиги йўлда ўлди” деб куйлайди.

Халқимиз эл бўлиб неча жангларда от суриб, Олтин Ўрда таркибида Мамай ботирнинг бошчилигида Нўғой хонлигини тузиб, Едил ва Ёйиқ дарёлари бўйларида “Едил элнинг эшиги, Ёйиқ ернинг бешиги” деб гуллаб-яшнаб яшаётганларида русларнинг зўравонлигига учраган. “Ўлди Мамай хўр бўлдик”, “Ўрмонбет бий ўлган сўнг, ўн сон нўғой бўлингандан сўнг” ота юрти Туркистонга ҳайдалди.

“Унда ҳам поён топмади”. Қозоқларнинг хони Абулхайрнинг зўравонлигига чидай олмай, қорақалпоқ йигитлари Маман бийнинг бошчилигида Россиядан ёрдам сўраб, император Елизавета Петровнага боради. Қорақалпоқларнинг императордан битим ёрлиғини олганлигини эшитиб, Абулхайр хон ёвузлик билан қорақалпоқларни тўз-тўз қилиб Туркистонни ташлаб кетишга мажбур қилади.

Шунинг оқибатида юрт учга бўлиниб, яқинларидан, дўст-ёронларидан, қуда-андаларидан айрилади, халқнинг биологик ва генетик бирлиги бузилади. Қорақалпоқларнинг Хива хонлиги таркибидаги аҳволи ҳам яхши бўлмади. Халқни оғир солиқлар чарчатди. Бердақ бобомиз айтганидек:

Бултурғидан бу йил ёмон,

Қалай-қалай бўлди замон,

Ғариб-бечора қолмай омон,

Ўн тилладан келди солиқ.

Хива хонининг ушбу адолатсизлигига қарши туриб, халқни ҳимоя қилишга уринган Ерназар Алакўз, Айдос бий, Бегис ва Миржиқ каби ботирлар хон томонидан қатл қилинди. Халқ қаровсиз, ҳимоясиз қолди. Бир томондан инглизларнинг қурол-яроғи билан қуролланган туркман босқинчиларининг узлуксиз босқинига учраб турди, фарзандлари асрга тушиб, чет элларга сотилди.

“Барча фуқарони тенг қиламиз, ҳар кимнинг ақл-савиясига қараб иш бериб, ҳар кимнинг эҳтиёжига қараб таъминлаймиз, тўкин-сочин жаннатмакон коммунизм қуриб, халқни бой қиламиз” деб, етмиш йил довруғ солган социалистик тузум ҳам халқимизнинг кўз ёшига қарамади. Халқни ўзлигидан айирди, ишончини суиистеъмол қилди, қатағонлик ўрнатиб, кўзга кўриниб келаётган жигарбандларини айбсиз жазолаб, қириб солди, халқни даҳшатли тарзда хўрлади.

Совет ҳукумати ўзбек халқининг миллий бойлиги бўлган пахтани, халқ бошига тушган балога айлантирди. Уни оқ олтин деб мақтаб, “оқ олтинни олтин қўллар яратади” деб мақтаб, охирида пахтани халқнинг пешонасининг шўри даражасига олиб борди.

Пахтадан оқ олтин, шолидан сариқ олтин олиб, халқни бойитамиз деб, Орол денгизидан айирди. Унинг заҳарли, тузли чангларидан турли хил касалликларга гирифтор қилиб, генофондини зарарлади. Бу қайғунинг оқибатини тўлиқ тушунган ақлли одамзод “тихий Чернобил” деб атаб, унинг сабабчиси тузумнинг буйруқбозлик сиёсати эканлигини айтиб дунёга жар солган даврда Москвадаги сиёсатчилар Қорақалпоғистонни СССРнинг бошқа ҳудудларига кўчиришни ўйлади. Улар Оролни қутқаришдан кўра, элни кўчириш арзонроққа тушади, деб исботлашга уринди. Россиянинг Уссурия ҳудудларига кўчирган қулай бўлади, деб ўйлади ва халқни жуда хафа қилди. Бу халқнинг хафагарчилигини кўрган буюк шоиримиз И.Юсупов ўзининг “Тузли шамоллар” деган 1988 йили халққа тарқалган китобида:

Хавотир бор, қорақалпоқлар,

Кўп узамай кўчар деган.

Қайдағи бир яхши ёққа,

Бориб макон қилар деган.

Ҳисоблаган чўтга солиб,

Бунга қалай чек қўярсан,

Чўтини қўлидан юлиб олиб,

“Ҳап, саними”… деб қўясан” деб ғазабланиб:

Бордир мўлжал қобилиятим,

Билган нарсам шу бўлади,

Сал азроқ сабр қилинг,

Бу ер ҳали зўр бўлади” – деб халқни юпатди.

Мана энди Юртбошимиз Шавкат Мирзиёев қорақалпоқларнинг бу кўз ёшларини, азобли ўтган замонини ва ҳозир ўзбек халқи билан абадий дўстлигини теран баҳолаб, Ўзбекистон халқини кенг кўламда юқори тезликда ривожлантириш билан бир қаторда Қорақалпоғистонни иқтисодий, ижтимоий, маданий тарафдан юқори чўққилар сари етакламоқда. У президентлик лавозимига киришдан бошлаб Қорақалпоғистонга алоҳида эътибор қаратди.

Қорақалпоғистоннинг даҳшатли аҳволга тушганлигининг энг биринчи сабаби Орол муаммоси эканлигини таъкидлаб, унинг масаласини ҳал қилишдаги халқаро режаларга, илмий стратегияларга, Оролни қутқариш ташкилотларининг ишига кўнгли тўлмай уни ҳал қилишнинг янги стратегиясини таклиф қилди.

Шавкат Мирзиёев Орол муаммосини бартараф қилиш учун муаммонинг фақат оқибати билан, яъни таъсири билангина курашмай, унинг сабаби билан курашишнинг йўлини кўрсатди. Оролнинг қуриб қолган майдонини ўсимликлар билан қоплаб, тузли, заҳарли тўзонни тўхтатиб, унинг ўрнига яшил иқтисодиётни ташкил этишни илмий асослаб берди.

Бу ўткир фикр дунё ҳамжамияти томонидан қўллаб-қувватланди ва инсоният тарихида инсон донишмандлигининг энг улкан ютуғи сифатида баҳоланди.

У 2017 йил 20 сентябрдаги Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Бош Ассамблиясидаги нутқида Орол муаммосига қарши кураш умуминсоний иш эканлигини исботлади. Орол муаммосига қарши курашда бутун дунё давлатларининг бирлигини ташкиллаштирган Траст фондининг пайдо бўлишига эришди. Бу юқори мартабали мажлисда Ўрта Осиё минтақаларидаги сув муаммосини тенг ҳисобга олишнинг ақлга мувофиқ эканлигини кўрсатиб, Қорақалпоғистонни сувсизликдан қутқарди. Президентимизнинг шундай ажойиб донолиги билан халқнинг йўқолиб бораётган умидлари тикланди, келажакка ишончи кучайди.

Шундай қилиб, ҳурматли Президентимиз тарихда қўп жабр кўрган халқимиз тарихининг янги саҳифасини очди. Ҳозир шу тарихнинг янги саҳифасига ой сайин, йил сайин Қорақалпоғистондаги амалга оширилаётган буюк бунёдкорлик ишлари ёзилмоқда.

Ҳақиқатан ҳам ҳамманинг эсидан чиқиб кетган чеккадаги Мўйноқда ҳозир буюк ишлар олиб борилмоқда. Яқинда 350 нафар хотин-қиз ишлайдиган текстил фабрикаси иш бошлади, бир вақтлари донғи дунёга чиққан Мўйноқ консерва заводи қайта тикланиб, халқни чексиз қувонтирмоқда.

Аввалги 40 йил давомида Оролнинг қуриган майдонига 400 минг гектар ерга саксовул экилган бўлса, фақат сўнги бир йил ичида 500 минг гектар ерга саксовул экилди. Буни ҳақиқий қаҳрамонлик дейиш мумкин, бу воқеалар қорақалпоқ тарихига олтин сиёҳ билан ёзилиб қолди.

Олдин саноат маҳсулотлари бўйича ҳеч қачон эсга олинмаган ўлкада, Президентимиз металлургия комбинатини, нефт-кимё завод комплексларини, қурилиш материаллари, энергия ресурслари ва бошқа корхоналарини қуриши ва келаси уч йил ичида элимизни иқтисодий ривожлантириш учун 14 триллион 690 миллиард сўмлик 697 лойиҳани амалга оширишни белгилаб бергани мисли кўрилмаган воқеалар саналади.

Президентимизнинг халқимизнинг қувончига қувонч қўшган яна бир ғамхўрлиги – бир неча йиллардан буён Қорақалпоғистон Республикасини намунали бошқариб келаётган, халқни кўп қийинчиликлардан мардона олиб чиққан халқ фарзанди Муса Ерниязовга “Ўзбекистон Қаҳрамони“ унвонини тақдим этиши бўлди. М.Ерниязовга нисбатан: “Сўзи билан иши бир, мард азамат” деб ниҳоятда тўғри таъриф берди. Шундай қилиб, буюк бобомиз Ажиниёзнинг “Эл ҳам эр биландур, эр ҳам эл билан, Эрсиз элнинг қадри дарбадар билан“ деган армонини бажо келтирди.