Túrkiya Ózbekstan Respublikasınıń mámleketlik ǵárezsizligin birinshi bolıp tán alǵan hám sol tárizde elimizdiń dúnya kartasındaǵı jańa mámleket sıpatında tán alınıwın baslap bergen edi.

Ózbek hám túrk xalıqların ázeliy doslıq hám tuwısqanlıq qatnasıqları baylanıstırıp turadı. Qalaberdi, Túrkiyanıń rawajlanǵan sanaatı, transport kommunikaciyaları, teńiz jolları, awıl xojalıǵı, turizm potencialı, úlken mámleketshilik tájriybesi Ózbekstan ushın ayrıqsha áhmiyetke iye.

Túrkiya hár qıylı tarawlarda órnek bolsa arzıytuǵın dárejede rawajlanǵan, ekonomikalıq potencialına bola, dúnyadaǵı úlken jigirmalıqqa kiretuǵın mámleketlerden biri. Elimizdiń ekonomikasında sanaattıń úlesi 28 procent, awıl xojalıǵı-15, qurılıs-6, xızmetler-51 procentti quraydı. Sanaat óndirisiniń ulıwma kóleminde qayta islew sanaatı eń úlken úleske iye. Pútkil el boyınsha kishi biznes hám jeke menshik subektleri sanaat ónimlerin islep shıǵarıwǵa salmaqlı úles qosıp kelmekte. Toqımashılıq, kánshilik, azıq-awqat, farmacevtika tarmaqları, energetika, metallurgiya, keme qurılısı, mashina qurılısı hám elektron turmıslıq tovarlar islep shıǵarıw keńnen rawajlanǵan. Ásirese, turizm izbe-iz rawajlanıp atırǵan tarawlardan biri bolıp esaplanadı.

Túrkiyanıń usı tarawlardaǵı jetiskenliklerin úyreniw, ekonomikanı modernizaciyalaw boyınsha alıp barılıp atırǵan reformalarda usı mámlekettiń aldınǵı tájriybelerinen paydalanıw, Ózbekstanda ámelge asırılıp atırǵan qospa joybarlarǵa túrk isbilermenleriniń hám kompaniyalarınıń investiciyaların tartıw elimizdiń máplerine tolıq sáykes keledi.

Óz gezeginde, Ózbekstan da Túrkiyanıń regionımızdaǵı sırtqı siyasatında áhmiyetli orın iyeleydi. Elimiz búgingi kúnde Ankaranıń Oraylıq Aziyadaǵı tiykarǵı sheriklerinen biri bolıp esaplanadı. Ózbekstannıń úlken bazarı, barǵan sayın liberallasıp atırǵan ekonomikası, qolaylı investiciyalıq ortalıǵı, tariyxıy qalaları hám muqaddes diniy orınları Túrkiyada úlken qızıǵıwshılıq oyatpaqta. Demek, birge islesiwdi bekkemlewden hár eki tárep te mápdar bolıp, bul óz-ara qatnasıqlar perspektivalı ekeninen dárek beredi.

Ózbekstan-Túrkiya qatnasıqları izbe-iz rawajlanıp barmaqta hám unamlı ósiw tendenciyası birge islesiwdiń barlıq tarawlarında anıq kózge taslanbaqta. Búgingi kúnde elimizde Túrkiyanıń 500 ge shamalas firma hám kompaniyası jumıs alıp barmaqta. 2016-jılı ellerimiz arasındaǵı óz-ara sawda kólemi 1,2 milliard AQSh dolların quraǵan bolsa, 2017-jıldıń toǵız ayında tovar almasıw kólemi 29 procentke arttı. Ótken jıldıń ózinde elimizde túrk isbilermenleri investiciyasınıń qatnasıwında 20 dan aslam kárxana shólkemlestirildi, 53 kompaniyanıń wákilxanaları uyımları akkreditaciyadan ótkerildi. Usı sanlardıń ózi-aq Ózbekstan-Túrkiya qatnasıqlarında qanshelli úlken potencial bar ekenligin kórsetedi.

Sońǵı jıllarda ellerimizdiń qatnasıqlarında jańa bet ashıldı. Bunı Prezidentler Shavkat Mirziyoev hám Rejep Tayyip Erdwǵon arasında bolıp ótken bir qatar ushırasıwlar anıq tastıyıqlaydı. Sonıń ishinde, Rejep Tayyip Erdoǵannıń 2016-jılı noyabr ayında Samarqandqa saparı, 2017-jıl may ayında Pekinde bolıp ótken «Bir mákan, bir jol» forumında, sentyabr ayınıń basında Astana qalasında ótkerilgen Islam birge islesiw shólkeminiń Ilim hám texnologiyalar boyınsha sammiti jáne 20-sentyabrde BMSh Bas Assambleyasınıń 72-sessiyası sheńberinde eki mámleket basshıları ushırasıp, ellerimiz arasındaǵı birge islesiwdiń perspektivaları haqqında pikirlesip aldı.

Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoevtiń 2017-jıl 25-26-oktyabr kúnleri Túrkiyaǵa mámleketlik saparı mine usı sóylesiwlerdiń logikalıq dawamı boldı. Sapar barısında bolıp ótken sóylesiwler waqtında Ózbekstan menen Túrkiya arasındaǵı siyasiy, sawda-ekonomikalıq, investiciyalıq, transport-kommunikaciya, awıl xojalıǵı, transport, turizm, ilim hám basqa da tarawlardaǵı birge islesiwdi rawajlandırıw máseleleri hár tárepleme dodalandı.

Nátiyjeli ótken sóylesiwlerdiń juwmaǵında Ózbekstan-Túrkiya arasındaǵı birge islesiwdiń túrli tarawlarına baylanıslı 20 dan zıyat hújjetke qol qoyıldı. Olar arasında Prezidentler tárepinen qol qoyılǵan Birgeliktegi bildiriw ayrıqsha orın iyeleydi.

Elimiz basshısı sapar etiw dawamında eki eldiń parlamentleraralıq baylanıslarına da itibar qarattı. Túrkiyanıń Ullı millet májilisinde bolıp, onıń jumısı menen jaqınnan tanısıw procesinde parlamentleraralıq baylanıslardı bekkemlew, olardıń nızam dóretiwshiligi hám parlamentlik qadaǵalaw túrleri boyınsha óz-ara tájiriybe almasıwı máselelerine ayrıqsha itibar berdi.

Prezidentimizdiń saparı sheńberinde Stambul qalasında bolıp ótken eki el qarjı hám isbilermen toparlarınıń ushırasıwında iri energetika obektlerin hám jol infrastrukturaların qurıw, toqımashı ónimlerin, elektr buyımların, qurılıs materialların islep shıǵarıw, azıq-awqat hám agrosanaat tarmaǵında zamanagóy sanaat hám logistika orayların shólkemlestiriw tarawlarında 3,5 milliard dollar kólemindegi 30 dan aslam joybar boyınsha kelisimlerge qol qoyılǵanı eki tárepleme ekonomikalıq qatnasıqlarǵa jańa pát baǵıshladı.

Mámleketimiz basshısı Shavkat Mirziyoev jaqın jıllarda Ózbekstan menen Túrkiya arasındaǵı tovar almasıw kólemin 3-4 milliard dollarǵa jetkeriw boyınsha kelisimge erisilgeni eki el isbilermenleri ushın keń imkaniyatlar jaratatuǵının ayrıqsha atap ótti.

Túrkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdwǵonnıń Ózbekstanǵa rejelestirip atırǵan saparı ellerimiz arasındaǵı qatnasıqlardı bunnan bılay da joqarı dárejege alıp shıǵıwǵa hám óz-ara birge islesiwdiń áhmiyetli perspektivaların belgilep beriwge xızmet etedi. Qol qoyılıwı kútilip atırǵan hújjetler hám kelisimler tuwısqan xalıqlarımızdıń doslıǵın hár tárepleme bekkemleytuǵınına gúman joq.

Bahrom SOTIBOLDIEV,

Ózbekstan Respublikası Prezidenti

janındaǵı Strategiyalıq hám regionlararalıq

izleniwler institutınıń bólim baslıǵı.

ÓzA