Tashkent qalasında usı jıl 26-27-mart kúnleri elimizdiń basshısı Shavkat Mirziyoevtiń baslaması menen «Tınıshlıq procesi, qáwipsizlik tarawında birge islesiw hám regionallıq sheriklik» temasında Awǵanstan boyınsha joqarı dárejedegi xalıqaralıq konferenciyası ótkerildi.
Ózbekstan menen Awǵanstan arasındaǵı qatnasıqlar uzaq tariyxqa iye. Búgingi birge islesiw joqarı ruwxta dawam etpekte. Bul, bárinen burın, Ózbekstannıń Awǵanstan mashqalasın sheshiw baǵdarındaǵı baslamalarında, usı elde kóplegen ekonomikalıq joybarlardı ámelge asırıp atırǵanında kózge taslanbaqta.
Ózbekstan Prezidenti regionallıq hám xalıqaralıq qáwipsizlikti támiyinlewde qońsı Awǵanstanda tınıshlıq ornatıwdıń strategiyalıq áhmiyetin inabatqa alıp, dúnya jámiyetshiliginiń itibarın awǵan mashqalasın sheshiw zárúrligine qaratıp atır. Atap aytqanda, Shavkat Mirziyoev 2017-jıldıń sentyabr ayında BMSh Bas Assambleyasınıń 72-sessiyasında shıǵıp sóylegen sózine, noyabr ayında Samarqandta bolıp ótken «Oraylıq Aziya: birden-bir tariyx hám ulıwma keleshek, turaqlı rawajlanıw jolındaǵı birge islesiw» temasındaǵı xalıqaralıq konferenciyada atap ótkenindey, «Awǵanstanda tınıshlıqqa erisiwdiń birden-bir jolı – oraylıq húkimet hám el ishindegi tiykarǵı siyasiy kúshler arasında aldın-ala hesh qanday shárt qoymastan, tikkeley sóylesiw alıp barıw bolıp esaplanadı».
Eki mámleket basshıları 2017-jıl 7-iyunde Astana qalasında bolıp ótken ShBSh sammiti hám 10-sentyabrde Islam xalıqaralıq shólkeminiń ilim hám texnologiyalar boyınsha ánjumanı sheńberinde ushırasıwlar ótkerdi. 2017-jıl 4-6-dekabr kúnleri Awǵanstan Prezidentiniń elimizge rásmiy saparı eki mámleket qatnasıqlarında jańa betti ashtı. Sóylesiwlerdiń juwmaǵı boyınsha siyasiy, sawda-ekonomikalıq hám mádeniy-gumanitarlıq tarawlarǵa tiyisli bir qatar hújjetlerge qol qoyıldı. 2017-jılı Ózbekstan menen Awǵanstan arasında óz-ara tovar almasıw kólemi 39,6 procentke ósip, 599 million AQSh dolların quradı.
Usı jıl 19-yanvar kúni BMSh Qáwipsizlik Keńesiniń Oraylıq Aziya hám Awǵanstan máselelerine arnalǵan májilisi bolıp ótti. Onda qatnasqan Ózbekstan wákilleri 2018-jıl mart ayında Tashkentte Awǵanstan boyınsha xalıqaralıq konferenciya ótkeriletuǵının bildirdi. Usı ánjumanda BMSh tıń Bas xatkeri, Evropa Awqamınıń sırtqı isler hám qáwipsizlik máseleleri boyınsha joqarı wákili, sonday-aq, AQSh, Rossiya, Qıtay, Hindstan, Iran, Pakistan, Túrkiya, Saud Arabstanı hám Oraylıq Aziya elleriniń sırtqı isler ministrleriniń qatnasıwı kútilmekte.
Ózbekstan bárqulla qońsı elde tınıshlıq hám tatıwlıq húkim súriwine tilekles bolıp, dos awǵan xalqına járdem qolın sozıp kelgen. Bul jerde ózbekstanlı qánigeler tárepinen Termiz-Hayraton-Mozori Sharif temir jolı qurılıp, paydalanıwǵa tapsırılǵanın atap ótiw kerek. Jaqında Mozori Sharif – Xirot temir jolın hám Surxan – Puli Xumri elektr uzatıw liniyasın qurıw boyınsha kelisimlerge erisildi. Bul joybarlardıń ámelge asırılıwı Awǵanstan ekonomikasınıń rawajlanıwına xızmet etedi.
Ózbekstan jetkerip berip atırǵan energiyası sebepli Qabulda kúni-túni shıraq óshpey atırǵanın da ayrıqsha atap ótiw kerek.
Termiz qalasındaǵı qánigelesken emlewxanada Awǵanstan puqaralarına medicinalıq xızmet kórsetiw ushın barlıq sharayatlar jaratıldı.
Awǵanstanlılar ushın ózbek tilin úyretiw, temir jol hám basqa da tarawlardıń qánigelerin tayarlaw maqsetinde Surxandárya wálayatında arnawlı bilimlendiriw orayı shólkemlestirildi. Usı jıldıń 21-yanvar kúni 100 ge shamalas awǵanstanlı jaslar Termiz xalıqaralıq aeroportında saltanatlı kútip alındı. Olar usı orayda eki jıl dawamında ózbek tili hám ádebiyat baǵdarında bilim aladı.
Bir sóz benen aytqanda, ózbek hám awǵan xalıqların jaqın qońsıshılıq hám ázeliy doslıq baylanısları óz-ara baylanıstırıp turadı. Ózbekstannıń Awǵanstanda tınıshlıqtı hám abadanlıqtı ornatıw, bul el menen óz-ara paydalı sheriklikti bekkemlew baǵdarındaǵı is-háreketleri tek qońsı mámleket emes, al pútkil dúnya jámiyetshiligi tárepinen tán alınbaqta.
Sharofiddin TWLAGANOV,
siyasiy sholıwshı
ÓzA