Қарақалпақстанның Судочье, Жалтырбас көллерин мәкан еткен, қуслардың миграция дәўиринде ушып келип дем алатуғын фламинго қусларын Нөкис қаласы әтирапында да ушыратыў мүмкин. Бул ҳаққында ӨзА хабаршысы Есимқан Қанаатов хабар бермекте. Бирнеше күн алдын Есимқан Қанаатов өзиниң Фейсбук тармағындағы жеке бетинде Нөкис қаласы әтирапындағы фламинго қуслары сәўлеленген видеоны жәриялаған ҳәм ол көпшилик тармақ юзерлериниң қызығыўшылықларына себепши болған еди. ӨзА хабаршысының жазыўынша, усы жылдың бәҳәр айында Нөкис қаласына жақын жердеги Котлован деп аталатуғын аймақтағы киши көллерге фламинго қусларының топары келе баслаған.
– Мен 20 жылдан берли усы жерде жасайман. Қуслардың ҳәр қыйлы түрлерин көргенмен. Бирақ бул аймақта усы жылы биринши мәрте фламинго қусларының топары пайда болды, – дейди Трофим исимли пуқара. – Ҳәзир бул қуслар топары ушып кетти, бирақ екеўи қанатынан жарадар болғанлықтан топарынан ажыралып қалған.
Қызылқум баўырындағы Нөкис қаласына 27 километр қашықлықта жайласқан усындай әжайып көринисли тәбият қушағында қуслардың жабайы ғаз, үйрек, бирқазан, ҳайўанлардың түлки, қоян сыяқлы түрлерин көплеп ушыратыў мүмкин. Фламинголар болса алдын бул жерлерге келмеген.
– Жергиликли тилде қызылғаз деп аталатуғын фламинго қуслары Судочье ҳәм Жалтырбас көллеринен басқа Қарақалпақстанның бирнеше аймақларында – Возрождение атаўы, батыс Қаратерең көли, Шегекөл (Междуречье суў сақлағышы), Сарықамыс көли, Әмиўдәрьяның оң жағалаўы, Ақшадәрья (Қытайқазған) каналлары бойларында ҳәм басқа жерлерде де ушырайды, – дейди орнитолог илимпаз Якуб Әметов. – Олар Қарақалпақстанға узақ сапар алдынан азықланыў ушын қонады. Бирақ, қарақалпақстанлы орнитолог илимпазлар 2014-жылы Судочье көллери системасында жүргизген изертлеўлер ўақтында фламингоның уялайтуғын үлкен колониясын тапқан еди.
Фламингоның тийкарғы азығы майда қызыл артемия ҳәм оның туқымы (цистасы) болып табылады. Сондай-ақ, фламинголар моллюскалар, жәнликлердиң личинкалары ҳәм қурт-қумырсқалар менен де азықланады. Олар азықлық затларды суўдың сайыз жерлеринен излейди. Фламинго уялаған суўында азықланыўы да мүмкин, бирақ азық аз болса, басқа жерге ушып барып (30-40, ҳәттеки 50-60 км) және изине қайтады.
Қызықлы тәрепи, фламинголар усы артемиялар менен азықланып, денесине май топлайды, нәтийжеде қызғыш түске кире баслайды. Олар әсиресе, көбейиў ўақтында қызғыш түске енип, өз жубын табыў, өзине қаратыў мақсетинде артемияны көбирек жейди.
Қарақалпақстан хабар агентлиги